Γράφει ο Μιχαήλ Παναγιωτόπουλος,
Αντιναύαρχος (ε.α.) ΠΝ
Στην Ελεύθερη Ώρα της Κυριακής
Τις τελευταίες ημέρες σημειώθηκε μια αρκετά σημαντική κατά την ταπεινή μου γνώμη αλλαγή στο παγκόσμιο γεωπολιτικό σκηνικό. Μια αλλαγή, αντίστοιχης συμμαχίας με την πτώση του τείχους του Βερολίνου το 1989, μια αλλαγή που σημείωσε την μετακίνηση των γεωπολιτικών τεκτονικών πλακών και των παγκόσμιων ισορροπιών. Μια αλλαγή της οποίας ο απόηχος αφορά οπωσδήποτε και την Ελλάδα. Πρόκειται για την σύναψη αμυντικής συμφωνίας μεταξύ Αυστραλίας, Αγγλίας και ΗΠΑ, γνωστής από τα αρχικά των κρατών αυτών και ως AUKUS.
Η συμφωνία AUKUS, αφορά στην στενή συνεργασία των παραπάνω κρατών σε διπλωματικά θέματα και σε τεχνολογίες αιχμής όπως Τεχνητή Νοημοσύνη και Κυβερνοάμυνα, αλλά κυρίως εστιάζεται στην ναυπήγηση από την Αυστραλία, οκτώ νέων πυρηνοκίνητων Υποβρυχίων. Στο πλαίσιο αυτό ακυρώθηκε μία ιστορική συμφωνία μεταξύ Γαλλίας και Αυστραλίας για την προμήθεια 12 συμβατικών υποβρυχίων ύψους 85 δισεκατομμυρίων δολαρίων, γεγονός που εξόργισε τους Γάλλους σε σημείο να ανακαλέσει τους πρέσβεις της από τις ΗΠΑ και την Αυστραλία, μία απόφαση που δεν έχει ιστορικό προηγούμενο. Το πλήγμα εκτός από οικονομικό είναι και γεωπολιτικό αλλά και γοήτρου για την Γαλλική Δημοκρατία. Ο Γάλλος ΥΠΕΞ Jean-Yves Le Drian, χαρακτήρισε αυτή την συμφωνία σαν μια “Πισώπλατη Μαχαιριά”.
Το πρώτο σημείο της γεωπολιτικής αυτής αλλαγής ήταν η αποχώρηση των ΗΠΑ και των συμμάχων τους από το Αφγανιστάν. Η αποχώρηση αυτή σχετίζεται με πολλούς παράγοντες.
Πρώτον, με την άνοδο της Κίνας σε έναν από τους σημαντικότερους παγκόσμιους παίκτες σε όλα τα επίπεδα, κυρίως όμως σε τεχνολογία, οικονομία και εξοπλιστικά, ειδικότερα στο πολεμικό τους ναυτικό. Δεύτερον με την κλιματική αλλαγή και την αναμενόμενη στροφή ενδιαφέροντος της Ρωσίας στο θαλάσσιο στοιχείο, ιδίως στο βόρειο πέρασμα από ανατολή σε δύση. Τρίτον στο κόστος διατήρησης της επιχείρησης στο Αφγανιστάν, τόσο σε οικονομικό όσο και σε ανθρώπινο δυναμικό. Τέταρτον, στην διατήρηση εκ μέρους των Ταλιμπάν, των καλλιεργειών και εμπορίου του βασικού τους πλούτου, της παπαρούνας.
Μετά την αποχώρηση από το Αφγανιστάν, στο πλαίσιο της γεωπολιτικής θεώρησης των ανωτέρω παραγόντων και κυρίως της αντιμετώπισης της Κίνας και του εγκλεισμού της Ρωσίας, η εστίαση του ενδιαφέροντος μετατοπίσθηκε από την στεριά στην θάλασσα και ειδικότερα στον Ινδικό Ωκεανό και στην δυτική πλευρά του Ειρηνικού Ωκεανού. Την παρούσα περίοδο τόσο οι ΗΠΑ, όσο και η Αγγλία αλλά και η Γαλλία, έχουν ήδη αναπτύξει ή είναι εν πλω για τις περιοχές αυτές, σημαντικές ναυτικές δυνάμεις τους. Συγκεκριμένα οι ΗΠΑ, έχουν σε μόνιμη ανάπτυξη στην περιοχή, τουλάχιστον μία δύναμη Αεροπλανοφόρου (Carrier Strike Group-CSG). Η ομάδα (6 έως 9 πολεμικά πλοία περιλαμβανομένων και Υποβρυχίων) του αεροπλανοφόρου USS Carl Vinson (CVN-70) επιχειρεί στον δυτικό Ειρηνικό, ενώ η ομάδα του αεροπλανοφόρου USS Ronald Reagan (CVN-76) επιχειρεί στον Ινδικό Ωκεανό.
Αντίστοιχα, η ομάδα (CSG 21) του Αγγλικού αεροπλανοφόρου HMS Queen Elizabeth (R 08), από τις 6 Ιουλίου έχει περάσει από το κανάλι του Σουέζ και τώρα επιχειρεί και αυτή στον δυτικό Ειρηνικό Ωκεανό. Υπήρχαν πολλές εσωτερικές πολιτικές αντιδράσεις για αυτήν την ανάπτυξη των αγγλικών πλοίων, αλλά όπως τόνισε ο Άγγλος ΥΕΘΑ Ben Wallace, “Η γη είναι περισσότερο συνδεδεμένη και παγκόσμια. Η Κίνα και ο Ειρηνικός Ωκεανός είναι τώρα περισσότερο από ποτέ σημαντικοί για τις ζωές μας και αυτό σημαίνει ότι πρέπει να είμαστε παρόντες σε αυτές τις περιοχές”.
Όσον αφορά στην Γαλλία, από τα μέσα του περασμένου Φεβρουαρίου έως τον Ιούνιο είχε αναπτύξει την ομάδα (μέγιστο 9 πλοία) του αεροπλανοφόρου FS Charles de Gaulle (R 91) , αλλά και την αμφίβια ομάδα του ελικοπτεροφόρου FS Tonnerre (L9014) στον Περισκό κόλπο και στον Ινδικό Ωκεανό.
Η Αυστραλία στην παρούσα φάση διαθέτει έξι συμβατικά Υποβρύχια κλάσεως HMAS Collins, ηλικίας άνω των 20 ετών, με 2 από αυτά σε προγραμματισμένο κύκλο συντήρησης. Με την παρούσα σύνθεση οι δυνατότητές τους περιορίζονταν γεωγραφικά στην επιτήρηση της περιοχής εγγύς της ηπείρου. Η απόκτηση των συμβατικών και πάλι Γαλλικών υποβρυχίων δεν θα έδινε στο πολεμικό ναυτικό της Αυστραλίας πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες. Αντίθετα με την νέα συμφωνία AUKUS, τα υποβρύχια της Αυστραλίας θα μπορούν εύκολα να ενταχθούν στις ομάδες των αεροπλανοφόρων των ΗΠΑ και της Αγγλίας και να επιχειρούν στην θάλασσα της Κίνας, στον δυτικό Ειρηνικό και στον Ινδικό Ωκεανό. Πρόκειται δηλαδή για ουσιαστική υποστήριξη των ΗΠΑ και Αγγλίας από την άποψη ναυτικών επιχειρήσεων. Επιπλέον, θα μπορούν να επιχειρούν βορειότερα και να ελέγχουν την πιθανή έξοδο Ρωσικών πλοίων από το Βόρειο Πέρασμα/Βόρεια Οδό, προς τον Ειρηνικό Ωκεανό.
Σύμφωνα με δημοσιεύματα, ο πρόεδρος της Ρωσίας Πούτιν σχεδιάζει να ανοίξει το βόρειο πέρασμα στην Aρκτική σε τακτική βάση για μεταφορές φορτίων, από το επόμενο έτος, το 2022. Η χρήση του περάσματος μπορεί να θεωρηθεί ως πιο οικολογική εναλλακτική λύση, γιατί ένα πλοίο το οποίο χρειάζεται 50-52 ημέρες για να μεταφέρει προϊόντα από τον Eιρηνικό ωκεανό στον Aτλαντικό και αντίστροφα, μέσω του Bορείου Περάσματος χρειάζεται 20-22 ημέρες μειώνοντας στο μισό τον χρόνο του πλου αλλά και την εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι το πρώτο πλοίο που πέρασε από το Βόρειο Πέρασμα (Σεπτέμβριος 2012) ήταν το Rain Frost, της εταιρείας Lavinia του Ομίλου Λασκαρίδη, ενώ το πρώτο LNG πλοίο (με φυσικό αέριο) ήταν το OB RINER της Dynagas του Έλληνα Προκοπίου (Δεκέμβριος 2012). Είναι πλέον εμφανές ότι το Βόρειο Πέρασμα πρόκειται να καταστεί μία λίαν σημαντική θαλάσσια οδός, στην οποία (ή εγγύς της εξόδου της στον Ειρηνικό), υπάρχει απαίτηση παρουσίας από όλες τις παγκόσμιες γεωπολιτικές δυνάμεις.
Στην παρούσα φάση η ομάδα του αμερικανικού USS Carl Vinson μαζί με την ομάδα (Amphibious Ready Group - ARG, 3 πλοία και την 15η δύναμη πεζοναυτών) του πλοίου αμφιβίων επιχειρήσεων USS America (LHA 6) συνεργάζονται στην περιοχή έξω από την Ιαπωνία, μαζί με την ομάδα του αγγλικού HMS Queen Elizabeth και επιπρόσθετα το Ιαπωνικό ελικοπτεροφόρο JS Ise (DDH 182). Όλα αυτά τα πλοία μαζί αποτελούν την μεγαλύτερη συγκέντρωση θαλάσσιας ισχύος εδώ και πολλά έτη. Αναμφίβολα αυτό είναι ένα ηχηρό και ξεκάθαρο μήνυμα τόσο προς την Κίνα όσο και προς την Ρωσία. Μπορεί η Κίνα να ναυπηγεί έναν από τους μεγαλύτερους στόλους σε παγκόσμια κλίμακα, αλλά την περιοχή θα συνεχίσουν να καλύπτουν οι Αμερικανικές δυνάμεις και οι σύμμαχοί τους. Πέραν όλων αυτών των κινήσεων την Παρασκευή 24 Σεπτεμβρίου, έλαβε χώρα η συνάντηση QUAD, των προέδρων ΗΠΑ, Αυστραλίας, Ινδίας και Ιαπωνίας στην οποία πιθανότατα τέθηκαν και τα ανωτέρω θέματα.
Όλα τα παραπάνω έχουν σημασία και για την Ελλάδα μας. Στην παρούσα φάση οι Τουρκικές κινήσεις είναι ξανά προκλητικές αλλά και προσβλητικές, τόσο με τις έρευνες πλησίον της Κρήτης όπου καταπατήθηκαν βάναυσα τα Χωρικά μας Ύδατα (έφτασαν στα 2,5 μίλια από τις ακτές μας, κάτι παρόμοιο σαν να έφταναν τουρκικά τανκς έξω από την Αλεξανδρούπολη), όσο και με την άτυπη καθοδηγούμενη εισβολή των τουρκικών αλιευτικών πάλι μέσα στα χωρικά μας ύδατα. Έχει υπογραφεί ήδη το πρόγραμμα Στρατιωτικής Συνεργασίας μας με τις ΗΠΑ, που από φέτος αναβαθμίστηκε σε πενταετές. Πέρα από την συμφωνία με τις ΗΠΑ, η Γαλλία αναμένεται να προσπαθήσει να αναβαθμίσει το ρόλο της στην Μεσόγειο φτιάχνοντας μια αντίστοιχη διμερή ή και τριμερή αμυντική συμφωνία με κράτη που βρίσκονται στην περιοχή. Με αυτόν το τρόπο θα είναι ενεργά παρούσα και στις δύο θαλάσσιες πλευρές της Εύφορης Ημισελήνου.
Δίνεται λοιπόν στην χώρα μας μια ιστορική ευκαιρία να αναβαθμίσει τον ρόλο της και να γίνει ρυθμιστής των εξελίξεων στην Ανατολική Μεσόγειο, υπογράφοντας αρχικά σε διμερές επίπεδο μια αμυντική συμφωνία και με τους Γάλλους η οποία θα μπορούσε να περιλαμβάνει τις φρεγάτες Belhara αλλά και την συμμετοχή ελληνικών δυνάμεων στην επικείμενη γαλλική βάση στην Κύπρο και η οποία συμφωνία θα μπορούσε να επεκταθεί και να συμπεριλάβει και την Αίγυπτο. Με αυτό τον τρόπο μπορούμε να εμποδίσουμε τα επεκτατικά σχέδια της Τουρκίας και να εδραιωθούμε σαν ο βασικός παράγων σταθερότητας αλλά και ισχύος στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι ΕΛΛΗΝΕΣ είμαστε άκρως αντίθετοι στην πολιτική της ΝΔ που προτιμά την υπαναχώρηση, τον στρουθοκαμηλισμό και τον ενδοτισμό. Με αυτή την τακτική μόνο απώλειες μπορούμε να έχουμε. Η εξωτερική πολιτική των ΕΛΛΗΝΩΝ αποσκοπεί στην ανεξαρτησία, την ισχυροποίηση και την ανάδειξη της Ελλάδας σε ηγέτιδα δύναμη στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, δίχως να σερνόμαστε πίσω από το άρμα της ατελέσφορης και εντελώς ασυντόνιστης Ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής. Είναι πλέον καιρός να πάρουμε τα πράγματα στα χέρια μας και όχι να στηριζόμαστε και να εκλιπαρούμε τους εταίρους που μόνον για το δικό τους κέρδος νοιάζονται. Μέχρι την επόμενη Κυριακή, καλή δύναμη και καλή συνέχεια.
