80 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ – ΤΙΜΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΗΡΩΙΚΟΥΣ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΤΕΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ

Σαν σήμερα, 80 χρόνια πριν, ξεκίνησε από τις δυνάμεις του Άξονα ίσως η μεγαλύτερη επιχείρηση κατάληψης εδάφους από αέρος με την συμμετοχή χιλιάδων αλεξιπτωτιστών της Βέρμαχτ και της πολεμικής αεροπορίας των Γερμανών.  Η Μάχη της Κρήτης!

Από το πρωί της 20ής Μαΐου 1941, ξεκίνησε η αεραπόβαση των Γερμανών με συνθηματικό όνομα «Unternehmen Merkur» (Επιχείρηση Ερμής) εναντίον του νησιού, ως την 1η Ιουνίου. Με την επιχείρηση αυτή οι Γερμανοί κατάφεραν να καταλάβουν το νησί από τις αγγλοελληνικές συμμαχικές δυνάμεις, ωστόσο αυτή τους η επιτυχία κόστισε τόσο πολύ ώστε να μην επιχειρήσουν ξανά άλλη αεροπορική έφοδο της ίδιας κλίμακας κατά τη διάρκεια του πόλεμου.

Σήμερα, η μάχη της Κρήτης θεωρείται η πρώτη μεγάλη αεραποβατική επιχείρηση και παραμένει μοναδική στο ότι ο κύριος αντικειμενικός σκοπός κατελήφθη εξ ολοκλήρου από αέρος. Η μάχη θεωρείται και είναι επίσης πολύ σημαντική για τους Κρητικούς, λόγω της αναπάντεχης (για τους επίδοξους κατακτητές) σθεναρής αντίστασης που πρόβαλλαν οι κάτοικοι τη Μεγαλονήσου εναντίον των αριθμητικά ανώτερων Γερμανών και του μεγάλου τιμήματος που – δυστυχώς- είχε η επίθεση και η επακόλουθη κατοχή, στον πληθυσμό του νησιού.

Η μάχη της Κρήτης ήταν μια από τις σημαντικότερες μάχες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Η τελιική απόφαση για την επίθεση εναντίον της Κρήτης ελήφθη από τον Χίτλερ στις 25 Απριλίου 1941, λίγες μόνο μέρες μετά την παράδοση της ηπειρωτικής Ελλάδας στις δυνάμεις του Άξονα.

Οι Γερμανοί θεωρούσαν την Κρήτη κομβικό γεωστρατηγικό σημείο, γιατί από τη μία αποτελούσε εφαλτήριο για τις εξορμήσεις τους στη Βόρεια Αφρική, και από την άλλη κάλυπτε τα νώτα τους στα νοτιοανατολικά, ενόψει της επιχείρησης «Μπαρμπαρόσα» που αφορούσε την εκστρατεία της Γερμανίας στη Σοβιετική Ένωση.

Το γερμανικό επιτελείο, γνωρίζοντας ότι οι Σύμμαχοι είχαν τακτικό πλεονέκτημα σε ξηρά και θάλασσα, αποφάσισε να διεξάγει την όλη επιχείρηση από αέρος, χρησιμοποιώντας για πρώτη φορά στην παγκόσμια ιστορία, δυνάμεις αλεξιπτωτιστών σε ευρεία κλίμακα.

Επικεφαλής των γερμανικών δυνάμεων ετέθη ο πτέραρχος Κουρτ Στούντεντ, βετεράνος πιλότος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Η συνολική δύναμη το Άξονα που πήρε μέρος στην επιχείρηση «Ερμής» ανερχόταν σε 22.750 άνδρες (οι 14.000 ήταν αλεξιπτωτιστές), 1370 αεροπλάνα (πολεμικά και μεταγωγικά) και 70 πλοία, ενώ στην επιχείρηση συμμετείχαν και οι Ιταλοί με 3.000 στρατιώτες.

Στους υπερασπιστές της Κρήτης συμπεριλαμβάνονταν όσοι Έλληνες στρατιώτες είχαν παραμείνει τότε στο νησί και δυνάμεις της Βρετανικής Κοινοπολιτείας (Βρετανοί, Αυστραλοί και Νεοζηλανδοί στρατιωτικοί). Επικεφαλής ήταν ο  Νεοζηλανδός στρατηγός Μπέρναρντ Φράιμπεργκ, βετεράνος και αυτός του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Η συνολική στρατιωτική δύναμη της Κρήτης ανερχόταν στους 43.000 άνδρες (11.500 Έλληνες και 31.500 Βρετανοί και Νεοζηλανδοί), αλλά με έναν απαρχαιωμένο εξοπλισμό.

Οι Σύμμαχοι γνώριζαν αρκετές λεπτομέρειες από το γερμανικό σχέδιο επίθεσης, έχοντας καταφέρει να σπάσουν το γερμανικό κώδικα επικοινωνιών («Επιχείρηση Αίνιγμα»).

Η γερμανική επίθεση εκδηλώθηκε την 8η πρωινή της 20ης Μαΐου του 1941, με την ρίψη αλεξιπτωτιστών σε δύο μέτωπα: Στο αεροδρόμιο του Μάλεμε και στην ευρύτερη περιοχή των Χανίων. Οι πρώτοι αλεξιπτωτιστές αποτέλεσαν εύκολη λεία για τους Έλληνες και Νεοζηλανδούς υπερασπιστές του Μάλεμε. Στις μάχες αυτές έλαβε μέρος και ένας μεγάλος αριθμός αμάχων, με ό, τι μέσα είχαν στη διάθεσή τους, από μαχαίρια και γεωργικά εργαλεία, μέχρι όπλα από την εποχή της Κρητικής Επανάστασης.

Η γερμανική αντικατασκοπεία, δεν είχε υπολογίσει τη συμμετοχή του μεγάλου αριθμού Συμμάχων, ενώ είχε εκτιμήσει λανθασμένα ότι οι Κρητικοί θα υποδέχονταν τους εισβολείς ως απελευθερωτές, λόγω των αντιμοναρχικών τους αισθημάτων.

Στις 4 το απόγευμα της 20ης του Μάη, ένα νέο κύμα αλεξιπτωτιστών έπεσε στο Ρέθυμνο στην περιοχή Λατζιμάς και μια ώρα αργότερα άλλο ένα κύμα στο Ηράκλειο. Έτσι, οι μάχες πλέον διεξάγονταν σε τέσσερα μέτωπα: Στα Χανιά, στο Μάλεμε, στο Ρέθυμνο και στο Ηράκλειο.

Η πρώτη μέρα της Μάχης της Κρήτης έληξε με μεγάλες απώλειες για τους Γερμανούς.

Η εξόριστη ελληνική κυβέρνηση και ο βασιλιάς Γεώργιος ο Β’ περνάνε το ίδιο βράδυ στην Αίγυπτο. Την 21η Μαΐου οι μάχες συνεχίστηκαν με αμείωτη σφοδρότητα και στα τέσσερα μέτωπα, ενώ στο τέλος της ίδιας ημέρας το Αεροδρόμιο του Μάλεμε κατελήφθη από τους Γερμανούς. Η κατάληψη του Αεροδρομίου ήταν μεγάλης στρατηγικής σημασίας για τους κατακτητές, γιατί από εκεί άρχισαν να μεταφέρουν προμήθειες, πολεμοφόδια και σύγχρονο εξοπλισμό και η κυριαρχία τους στη Μεγαλόνησο ήταν πλέον θέμα χρόνου.

Στις 28 Μαΐου οι Γερμανοί κατάφεραν να απωθήσουν τις Συμμαχικές δυνάμεις στα νότια του νησιού, καθιστώντας τις ουσιαστικά ακίνδυνες. Στις 29 Μαΐου, καταλαμβάνονται το Ηράκλειο και το Ρέθυμνο. Το Λονδίνο αποφάσισε τότε την απόσυρση των δυνάμεων της Κοινοπολιτείας από την Κρήτη και τη μεταφορά τους στην Αίγυπτο. Εκείνες οι μονάδες που δεν τα κατάφεραν, παραδόθηκαν στους Γερμανούς. Πολλοί Έλληνες αλλά και 500 Βρετανοί στρατιώτες ανέβηκαν στα απόρθητα βουνά της Κρήτης, συνεχίζοντας τον αγώνα τους.

Στις 30 Μαΐου αποχώρησε από την Κρήτη ο στρατηγός Φράιμπεργκ.

Την 1η Ιουνίου 1941, με την παράδοση 5.000 μαχητών στα Σφακιά, πέφτει η αυλαία της Μάχης της Κρήτης. Ο απολογισμός και αυτής της μάχης είναι θλιβερός! Για τους Συμμάχους: 3.500 νεκροί, 1.900 τραυματίες και 17.500 αιχμάλωτοι. Οι Γερμανοί, σύμφωνα με δικά τους στοιχεία μέτρησαν 3.986 νεκρούς, 2.594 τραυματίες και 370 κατεστραμμένα αεροπλάνα. Η εκτίμηση όμως των Συμμαχικών δυνάμεων τοποθετούσε τις γερμανικές απώλειες να ξεπερνούν τις 16.000. Μόνο οι νεκροί αλεξιπτωτιστές εκτιμούνται στους 8.000.

Η Μάχη της Κρήτης με τις μεγάλες απώλειες αλεξιπτωτιστών, ανάγκασε τον Χίτλερ να διατάξει τον τερματισμό κάθε αεραποβατικής επιχείρησης στο μέλλον. Ήταν η μάχη που, κατά πολλούς ιστορικούς, ανάγκασε τον Χίτλερ να αλλάξει τα σχέδιά του.

Πολλοί Ιστορικοί και μελετητές της εποχής θεωρούν ότι η μνημειώδης αντίσταση των Κρητών -που ούτε οι ίδιοι οι Γερμανοί δεν περίμεναν- άλλαξε εν πολλοίς του ρου της ιστορίας και του πολέμου γενικότερα, αφού η ισχυρή πολεμική μηχανή των Γερμανών αποδείχθηκε ότι δεν ήταν άτρωτη και αναπτέρωσε το ηθικό των συμμαχικών δυνάμεων.

Το κίνημα των «ΕΛΛΗΝΩΝ» πάντα θα μνημονεύει και θα τιμάει όσους αντιστάθηκαν στον ξένο κατακτητή και υπόσχεται ότι θα κάνει το ίδιο με κάθε ξένο οικονομικό ή μη επικυρίαρχο που επιβουλεύεται την Πατρίδα μας. Η Ελλάδα στους Έλληνες!

Γιώργος Μανούσος

*Με πληροφορίες από patris.gr και Wikipedia.com