Τα drones έχουν μεταβάλλει τον τρόπο διεξαγωγής του πολέμου. Η διεθνής βιβλιογραφία και αρθρογραφία γύρω από τις τεχνικές δυνατότητες των μη επανδρωμένων αεροχημάτων και τον ρόλο που αυτά μπορούν να διαδραματίσουν στην έκβαση των στρατιωτικών συγκρούσεων, διαρκώς αυξάνεται.
Για την Ελλάδα, μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει μία πρόσφατη δημοσίευση του Jason Lyall, καθηγητή Διεθνικών Σπουδών στις ΗΠΑ (Darmouth College, New Hampshire).
Ο εν λόγω πολιτικός επιστήμονας υποστηρίζει ότι «Για τα κράτη που επιδιώκουν να σπάσουν μακροχρόνια γεωπολιτικά αδιέξοδα, η άνοδος σχετικά φθηνών, αναλώσιμων, οπλισμένων drones προσφέρει μια δελεαστική ευκαιρία. Τέτοια οχήματα μπορούν να βοηθήσουν τα κράτη να αρπάξουν γρήγορα έδαφος, να κατακλύσουν γρήγορα τους αντιπάλους τους και να απειλήσουν με μεγαλύτερη τιμωρία στο μέλλον».
Σε άλλο σημείο του άρθρου του, παραθέτει ορισμένα στοιχεία που αξίζει να διερευνηθούν από όσους χαράσσουν την αμυντική πολιτική στην πατρίδα μας:
«…στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, όπου το Αζερμπαϊτζάν πρόσφατα χρησιμοποίησε διπλάνα An-2 της δεκαετίας του 1940, τα οποία είχαν μετατραπεί για να λειτουργούν εξ αποστάσεως. Το αεροσκάφος αποτέλεσε δόλωμα για τους Αρμένιους χειριστές ραντάρ για να ενεργοποιήσουν τα συστήματά τους, αποκαλύπτοντας τις τοποθεσίες τους, ώστε οι πιλότοι του Αζερμπαϊτζάν να μπορέσουν να τους καταστρέψουν από απόσταση με ισραηλινής κατασκευής drones Harop. Ενώ το Αζερμπαϊτζάν τελικά έχασε ένδεκα An-2, η στρατηγική βοήθησε να δημιουργήσει τρύπες στην αεράμυνα της Αρμενίας.
Τα πρώτα στοιχεία από πρόσφατες συγκρούσεις υποδηλώνουν περαιτέρω ότι τα βασικά οπλισμένα drones μπορεί στην πραγματικότητα να είναι πιο ανθεκτικά από όσο εκτιμάτο αρχικά. Τα εξελιγμένα ρωσικά συστήματα αεράμυνας, όπως το S-300 και το μικρής εμβέλειας Pantsir, αποδείχθηκαν εκπληκτικά ευάλωτα στην Λιβύη, το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, και την Συρία. Σε κάθε περίπτωση, τα οπλισμένα drones ήταν σε θέση να ξεφύγουν από την ανίχνευση και να εκμεταλλευτούν κενά κάλυψης των παλαιότερων συστημάτων που έχουν κατασκευαστεί έχοντας κατά νου μεγαλύτερα αεροσκάφη με πιλότο. Τα μη επανδρωμένα οχήματα κατέστρεψαν αρκετά ρωσικά Pantsir στην Λιβύη και την Συρία και γλέντησαν με παλαιότερα συστήματα αεροπορικής άμυνας στην Αρμενία».
Τα drones έχουν το πλεονέκτημα του χαμηλού κόστους:
«ένα ρωσικό σύστημα πυραύλων S-400 Triumpf κοστίζει 300 εκατομμύρια δολάρια και ένα Pantsir περίπου 14 εκατομμύρια δολάρια. Αντίθετα, ένα TB2 κοστίζει μόλις 5 εκατομμύρια δολάρια, και ο πύραυλός του MAM-L, που χρησιμοποιήθηκε με θανατηφόρα αποτελέσματα στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, ανέρχεται σε μόλις 100.000 δολάρια ανά χτύπημα. Οι χώρες που βασίζονται σε ακριβά παραδοσιακά συστήματα για την άμυνα ενδέχεται να βρεθούν σε θέση να μην μπορούν να προστατεύσουν τους στρατούς τους ή να αντικαταστήσουν τις απώλειές τους στον πόλεμο. Έως ότου η άμυνα μετατοπιστεί σε βασισμένα σε drones αντίμετρα, αυτά τα δαπανηρά συστήματα πιθανότατα θα παραμείνουν ευάλωτα».
Φυσικά, τα drones δεν στερούνται μειονεκτημάτων ούτε μπορούν να θεωρηθούν ανίκητα. Είναι ευάλωτα σε ηλεκτρονικές παρεμβολές, ενώ η δυνατότητα χρησιμοποίησής τους επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από τις καιρικές συνθήκες. Μπορούν να μεταφέρουν μόνο μέτρια ωφέλιμα φορτία και η σχετικά περιορισμένη εμβέλειά τους (93 μίλια για το Bayraktar TB2) δεν επιτρέπει τη χρησιμοποίησή τους σε περιοχές απομακρυσμένες από σταθμούς ελέγχου εδάφους ή σταθμούς που επαναλαμβάνουν τα σήματα [καθοδήγησης].
Τα ανωτέρω μειονεκτήματα όμως δεν πρέπει να οδηγήσουν σε εφησυχασμό. Η Ελλάδα δεν πρέπει να αρκεστεί σε «πατέντες» ή διάφορα στρατηγήματα σχετικά με την αντιμετώπιση των τουρκικών μη επανδρωμένων αεροχημάτων. Επιβάλλεται η άμεση και με αποφασιστικά βήματα απόκτηση συστημάτων παρεμβολής και αντιμετώπισης εχθρικών drones (Counter-UAV), καθώς επίσης και η ταχύτατη δημιουργία ελληνικού στόλου Μη-Επανδρωμένων Αεροσκαφών τα οποία θα είναι σε θέση να επιφέρουν καίρια πλήγματα στην τουρκική στρατιωτική μηχανή και θα αποθαρρύνουν την υλοποίηση των νέο-οθωμανικών βλέψεων.
Οι αρμόδιοι πολιτικοί και στρατιωτικοί παράγοντες στην χώρα μας θα πρέπει να εμπεδώσουν αυτό το οποίο μεγάλη μερίδα στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων αλλά και της κοινής γνώμης έχει ήδη αντιληφθεί: Η σύγχρονη τεχνολογική εξέλιξη παρέχει πληθώρα επιλογών για την ταχεία ανάπτυξη χαμηλού κόστους οπλικών συστημάτων τα οποία θα αυξήσουν κατακόρυφα τις αμυντικές και επιθετικές δυνατότητες της ελληνικής στρατιωτικής ισχύος.
Χριστόφορος Τσάγκας
