Η επιβολή δασμών από τον Ντόναλντ Τραμπ παρουσιάστηκε εξαρχής ως μια προσπάθεια εξισορρόπησης των εμπορικών σχέσεων των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο βασικός στόχος ήταν να περιοριστεί το εμπορικό έλλειμμα, ενισχύοντας την εγχώρια παραγωγή και προστατεύοντας την αμερικανική βιομηχανία από τον διεθνή ανταγωνισμό. Ωστόσο, πίσω από αυτό το προφανές αφήγημα, οι δασμοί λειτουργούν και ως ένα πιο σύνθετο εργαλείο, με βραχυπρόθεσμα οικονομικά αποτελέσματα που επηρεάζουν κρίσιμους τομείς όπως η νομισματική πολιτική, η συμπεριφορά των επενδυτών και το κόστος δανεισμού του αμερικανικού κράτους.
Η επιβολή δασμών ενισχύει την αβεβαιότητα στην παγκόσμια αγορά, ειδικά όταν πρόκειται για μεγάλες οικονομίες όπως οι ΗΠΑ και η Κίνα. Οι εντάσεις στο εμπόριο επιβραδύνουν την παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα και επηρεάζουν τις προβλέψεις για την ανάπτυξη. Μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Federal Reserve) έρχεται αντιμέτωπη με την ανάγκη να παρέμβει, προκειμένου να διατηρήσει σταθερή την οικονομική δραστηριότητα. Ο πιο άμεσος τρόπος παρέμβασης είναι η μείωση των επιτοκίων.
Έτσι, οι δασμοί λειτουργούν έμμεσα ως μοχλός πίεσης προς τη Fed, προκειμένου να μειώσει το βασικό επιτόκιο. Η μείωση αυτή έχει ως αποτέλεσμα φθηνότερο χρήμα για τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές, αλλά και, πιο σημαντικά για την κυβέρνηση, το φθηνότερο δημόσιο δανεισμό. Το αμερικανικό κράτος χρηματοδοτεί τις δαπάνες του μέσω της έκδοσης ομολόγων – όσο χαμηλότερα είναι τα επιτόκια, τόσο λιγότερο τόκο καταβάλλει στους επενδυτές που αγοράζουν αυτά τα ομόλογα. Με άλλα λόγια, η επιβολή δασμών, οδηγώντας τη Fed σε επιθετική χαλάρωση, μειώνει το κόστος εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους.
Παράλληλα, οι εμπορικές εντάσεις στρέφουν διεθνείς επενδυτές προς τα αμερικανικά κρατικά ομόλογα, τα οποία θεωρούνται ασφαλές καταφύγιο. Η αυξημένη ζήτηση για ομόλογα οδηγεί σε αύξηση της τιμής τους και αντίστοιχη μείωση της απόδοσής τους. Αυτή η εξέλιξη ενισχύει περαιτέρω τη μείωση του κόστους δανεισμού του αμερικανικού κράτους, δημιουργώντας ένα περιβάλλον πρόσκαιρης δημοσιονομικής ανάσας, παρά την αύξηση των ελλειμμάτων λόγω φοροελαφρύνσεων και αυξημένων δαπανών.
Συνοψίζοντας, οι δασμοί του Τραμπ δεν λειτουργούν μόνο ως εργαλείο εμπορικού πολέμου, αλλά και ως βραχυπρόθεσμο πολυεργαλείο εσωτερικής οικονομικής διαχείρισης. Πέρα από τα προφανή – εξισορρόπηση εμπορικών ισοζυγίων, αναστήλωση της εθνικής παραγωγής και αύξηση των δημοσίων εσόδων – μέσω της πρόκλησης αβεβαιότητας και της έμμεσης επιρροής στη νομισματική πολιτική και στη συμπεριφορά των αγορών, ενισχύουν τη δυνατότητα της κυβέρνησης να δανείζεται φθηνά, ενισχύοντας την πολιτική της ευελιξία.
Α. Π.
MsC in Banking and Finance
