ΑΝΑΛΥΣΗ: Η πορεία προς τον νεοθωμανισμό

  19/07/2020  

Μοιραστείτε το άρθρο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης

Ο πρόεδρος της τουρκίας πριν 3 ημέρες έκανε μια δήλωση που έγινε πολύ λίγο αντιληπτή και ακόμα λιγότερο κατανοητή στην Ελλάδα. Συνοπτικά αυτό που είπε, είναι πως "αισθάνεται πολύ ενθουσιασμένος, διότι διόρθωσε το λάθος του 1934", εννοώντας την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε Μουσείο. 

Για την ελληνική ψυχοσύνθεση ίσως, η οποία ενέχει διαρκώς το πνεύμα της αμφισβήτησης προς τους ηγέτες της Ελλάδος, φτάνοντας να επιτρέπει αυστηρή και άδικη κριτική ακόμα και σε λαϊκούς, εθνικούς ήρωες της Εθνοσωτηρίου Επαναστάσεως όπως ο Κολοκοτρώνης και ο Καραϊσκάκης, το να αναφερθεί ένας σύγχρονος πολιτικός στα "λάθη" παλαιοτέρων ηγετών είναι κάτι συνηθισμένο και μη επιλήψιμο.

Όμως για τους Τούρκους, η μορφή του Μουσταφά Κεμάλ είναι σχεδόν θεοποιημένη καθώς έχει αποδοθεί πλήρως η τουρκική νίκη του '22 στον πρόσωπό του και κατ' επέκταση του πιστώνεται η ίδια η ύπαρξη του τουρκικού κράτους. Σε κάθε δημόσια υπηρεσία, σε σπίτια και σε δημόσιους χώρους σχεδόν παντού μπορεί κανείς να βρει μια φωτογραφία ή προσωπογραφία του Κεμάλ, όλοι αποδίδουν τον πρέποντα σεβασμό, υπάρχει μαυσωλείο προς τιμήν του, κάθε χρόνο στην επέτειο του θανάτου του τηρείται ενός λεπτού σιγή από άκρη σε άκρη της τουρκικής επικράτειας, με τραίνα και αυτοκίνητα να σταματούν σε σταθμούς και στη μέση του δρόμου για να αποδώσουν ταυτόχρονα, συγχρονισμένα τιμή σε αυτόν που ονομάζουν "πατέρα" τους (ατατούρκ). 

Στην Τουρκία, ατύπως, είναι απαγορευμένο να μιλήσεις κατά του Κεμάλ, κινδυνεύεις να ξυλοκοπηθείς, ειδικά σε λαϊκές γειτονιές, ενώ σαφώς του αποδίδεται όλος ο εκσυγχρονισμός και εκδυτικισμός της χώρας και της οικονομίας. Μέρος αυτής της πορείας, της εκκοσμίκευσης του κράτους, ήταν και η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε μουσείο. Σε αυτή την μετατροπή αναφέρθηκε προχθές ο Ερντογάν ως "λάθος". Βεβαίως, έχοντας υπόψη πλέον όλα τα παραπάνω, αντιλαμβάνεται κανείς πόσο τολμηρή ήταν αυτή η δήλωση ακόμα και για τον Ερντογάν.

Όμως, ο Πρόεδρος της Τουρκίας που ηγείται της χώρας από το 2002 δεν είναι άτολμος άνθρωπος. Άλλωστε 4 χρόνια πριν ηγηθεί της χώρας (το 1998), καθαιρέθηκε από το αξίωμα του Δημάρχου Κωνσταντινουπόλεως και καταδικάστηκε σε φυλάκιση 10 μηνών, όταν σε δημόσια ομιλία του απήγγειλε ένα ποίημα υπέρ του ισλαμικού φονταμενταλισμού, υπέρ του τουρκικού Εθνικισμού και ειδικότερα του παντουρκισμού, προς στήριξη του διαλυόμενου "Κόμματος Ευημερίας" (Refah Partisi), του οποίου ήταν μέλος.

Μιλάμε για ένα κόμμα το οποίο διαλύθηκε με δικαστική απόφαση από το τότε

κοσμικό τουρκικό κράτος, εξ αιτίας των ακραίων εθνικιστικών και ισλαμιστικών θέσεών του. (Στίχοι από το ποίημα που έγινε αφορμή να καθαιρεθεί και να φυλακιστεί. Συμπτωματικά σήμερα βλέπουμε το ποίημα να μετατρέπεται σε πραγματικότητα στην Ευρώπη και στην Πατρίδα μας)

Η διάλυσή του κόμματος οδήγησε τον Ερντογάν στην ανασύσταση ενός νέου κόμματος με παρόμοια ιδεολογία με ελαφρώς πιο στρογγυλεμένες θέσεις και εικόνα, και σαφώς απαλλαγμένο από την αρνητική εντύπωση που είχε επίσης προκαλέσει και το μεγάλο οικονομικό σκάνδαλο του ηγέτη του κόμματος, Νετσμεττίν Ερμπακάν. Το 2002 λοιπόν, μόλις 3 χρόνια μετά την αποφυλακισή του ο Ερντογάν επεκράτησε στις εκλογές, μολονότι είχε έναν μερικό περιορισμό των πολιτικών του δικαιωμάτων και εν τέλει το 2003 που έληξε ο περιορισμός, ανακηρύχθηκε σε πρωθυπουργό της τουρκίας.

Έκτοτε, διατηρεί μία πορεία πιστή προς τον παντουρκισμό και τον πανισλαμισμό, συγκεντρώνοντας τους δύο αυτούς άξονες σε μία κοινή συνισταμένη, που δεν είναι άλλη από τον νεοθωμανισμό.


Μοιραστείτε το άρθρο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης