Του Λάμπρου Χουλιαρά-Υποστρατήγου έ.α.–Στρατηγικού Αναλυτή
Το Διεθνές Δίκαιο της θάλασσας, έτσι όπως άρχισε να διαμορφώνεται μετά το τέλος του δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, αποτελεί ένα έξοχο «σχολικό» παράδειγμα, για όσους θέλουν να μελετήσουν την αλληλεπίδραση της πολιτικής με τους νομικούς κανόνες, για όσους θέλουν να δουν με ένα τρόπο απογυμνωμένο από οποιαδήποτε προσχήματα, την επίδραση των συμφερόντων των κρατών στη δημιουργία ή την αλλαγή των διεθνών θεσμών, τους αναγκαίους συμβιβασμούς, πού τελικά επιτυγχάνονται για να εξυπηρετήσουν αρχικά συγκρουόμενες προθέσεις, και τους συσχετισμούς δύναμης που προκαλούνται ανάμεσα σε ορθόδοξες ή παροδικές συμμαχίες για την επικράτηση συγκεκριμένων στόχων.
Η υφαλοκρηπίδα αναδείχθηκε μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο στη σημαντικότερη ζώνη εθνικής δικαιοδοσίας, μετά την αιγιαλίτιδα ζώνη, λόγω της τεράστιας οικονομικής της σημασίας σε συνδυασμό με τη ραγδαία εξέλιξη της υποθαλάσσιας τεχνολογίας ,εξαιτίας της αρχικής κυρίως κατοχύρωσης της ζώνης αυτής με τη σύμβαση της Γενεύης του 1958, οι επιπτώσεις για τiς εθνικές οικονομίες των κρατών, που διαθέτουν στο παρακείμενο της χωρικής τους θάλασσας βυθό μεγάλα κοιτάσματα υδρογονανθράκων, καταγράφονται ως θετικότατες, ιδιαίτερα μετά τη δεκαετία 1960.
Το θέμα της υφαλοκρηπίδας είναι ασφαλώς από τα δυσκολότερα του δικαίου της θάλασσας. Εντυπωσιακή είναι, εξ άλλου, η ριζική εννοιολογική μεταλλαγή του θεσμού από το 1958, ημερομηνία υπογραφής της Σύμβασης της Γενεύης για την υφαλοκρηπίδα, μέχρι το 1982 που υπογράφηκε η νέα Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας και η μετεξέλιξη της σε Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη.
Εκτός όμως από το καθεαυτό νομικό της ενδιαφέρον, η υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ σήμερα έχει τεράστια σημασία για τα παράκτια κράτη από πολιτική, οικονομική - και κατ’ επέκταση και στρατηγική άποψη, λόγω του μεγάλου πλούτου που περικλείει ιδιαίτερα σε υδρογονάνθρακες, πολυμεταλλικούς κονδύλους και άλλα ορυκτά αλλά και λόγω της γεωπολιτικής οντότητας που προσδίδει στο ασκών τα κυριαρχικά δικαιώματα παράκτιο κράτος.
Το θέμα είναι τεράστιας εθνικής σημασίας για τη χώρα μας εξαιτίας των γνωστών επεκτατικών διεκδικήσεων της Τουρκίας, σε βάρος της κυριαρχίας των χωρικών υδάτων, της συνορεύουσας ζώνης και της υφαλοκρηπίδας-ΑΟΖ της χώρας μας καθώς όπως είναι γνωστό η χώρα μας κατά το ήμισυ και πλέον αποτελείται από νησιά και θάλασσα.
Ως εκ τούτου η ύπαρξη και η ανάπτυξη της Πατρίδος μας, εξαρτάται πολλαπλώς από την οριοθέτηση των θαλασσίων αυτών ζωνών, όταν μάλιστα Υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ, τείνουν μελλοντικά να εξελιχθούν από δικαιώματα σε εθνική κυριαρχία.
Στα πλαίσια των γεωπολιτικών αναζητήσεων για τη χώρα μας σε συνάρτηση με τη προώθηση που μπορούν να δώσουν αυτές, ως εκ της περιγραφείσης φύσεως της χώρας μας, οι οριοθετήσεις των θαλασσίων ζωνών, καθίστανται αναγκαίες και απαραίτητες, έτσι ώστε υψηλοί γεωστρατηγικοί στόχοι να πραγματοποιηθούν κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο και χρόνο.
Ο κύριος στόχος της μελέτης είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας ή της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (Α.Ο.Ζ.), η οποία εξετάζεται γενικά και ειδικά στο χώρο του Ιονίου, του Αιγαίου Πελάγους και της Ανατολικής Μεσογείου. Το μέρος αυτό είναι ασφαλώς το πιο ενδιαφέρον. Σε αυτό αναλύονται διεξοδικά, με ακρίβεια, ακόμα και με στατιστικά στοιχεία οι στρατηγικές, οι θέσεις και τα επιχειρήματα των διαφόρων πλευρών.
Από τη λεπτομερή και τεκμηριωμένη ανάλυση προκύπτει η άρνηση της Τουρκίας να δεχθεί την εφαρμογή του διεθνούς δικαίου της θάλασσας στο χώρο του Αιγαίου και της Β/Α Μεσογείου, την προσφυγή σε Διαιτητικό Δικαστήριο ή τη διμερή διαπραγμάτευση με βάση το Διεθνές Δίκαιο για την ειρηνική και δίκαιη οριοθέτηση της μεταξύ μας υφαλοκρηπίδας. Προφανής επιδίωξη της είναι, αντίθετα, η μεταβολή ή η αναθεώρηση του δικαίου αυτού και η αδρανοποίηση των Ελληνικών πρωτοβουλιών, για να ικανοποιήσει "την προγραμματισμένη και συστηματική επεκτατική στρατηγική της στον Αιγαιακό και Β/Α Μεσογειακό χώρο" μετά την εδραίωση της σε ολόκληρη τη Μ. Ασία, στην Ανατολική Θράκη και τη Βόρεια κατεχόμενη Κύπρο.
Η αβεβαιότητα της διεθνούς κατάστασης μπορεί να προκαλεί σύγχυση στη σκέψη, όχι όμως σ’ αυτούς που θεωρούν ότι η καλύτερη επίθεση, προπαντός όταν τα γεωστρατηγικά δεδομένα είναι κρίσιμα, παραμένει η αντεπίθεση.
Τη λύση της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας-ΑΟΖ και των άλλων ζητημάτων θα την πετύχουμε όχι γιατί είναι εύκολη και ανήκει στο πόλεμο, μα γιατί είναι δύσκολη και ανήκει στη στρατηγική, διότι η στρατηγική λειτουργεί ακόμα κι όταν δεν υπάρχει συμβατική μέθοδος. Αυτή είναι η δυσκολία της και αυτή είναι η δύναμή της. Πολλοί βλέπουν την πολλαπλότητα του πολέμου δίχως να κατανοήσουν την μοναδικότητα της στρατηγικής.
Η στρατηγική δεν είναι αναπόφευκτα συνδεδεμένη με τον πόλεμο, είναι έννοια πιο στοχαστική. Η στρατηγική, στα σύγχρονα χρόνια, έχει ως κυριότερο στόχο την αποφυγή του πολέμου διότι αν και είναι μια πολεμολογική έννοια αυτό δεν σημαίνει ότι αναγκαστικά υπάρχει μια πολεμική εξάρτηση.-----
*Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πελασγός του Ιωάννου Χρ. Γιαννάκενα
