Η ελληνική οικονομία συνεχίζει να διολισθαίνει σε ένα επικίνδυνο μονοπάτι, με τη μείωση των εξαγωγών και τη διεύρυνση του εμπορικού ελλείμματος να επιβεβαιώνουν για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά τη στασιμότητα και την εξάρτηση της χώρας από τις εισαγωγές. Τα πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ δείχνουν μια ανησυχητική εικόνα: οι εισαγωγές αυξήθηκαν κατά 3,2% τον Νοέμβριο του 2024, ενώ οι εξαγωγές μειώθηκαν κατά 6,5%, γεγονός που οδήγησε σε περαιτέρω διόγκωση του ελλείμματος κατά 18,7%. Παρά τη μικρή αύξηση στις εξαγωγές τον Δεκέμβριο, η συνολική εικόνα παραμένει αρνητική, με την παραγωγή να μην επαρκεί για να αντισταθμίσει τις εισαγωγές και το εμπορικό έλλειμμα διαρκώς να εντείνεται.
Η στρατηγική της κυβέρνησης για τη “βιώσιμη ανάπτυξη” καταρρέει μπροστά στη σκληρή πραγματικότητα των αριθμών. Ουσιαστικά, το κράτος συνεχίζει να χρηματοδοτεί την κατανάλωση και τις εισαγωγές με δανεικά, ενώ τα έσοδα από τις εξαγωγές παραμένουν ανεπαρκή για να καλύψουν το αυξανόμενο έλλειμμα. Το ερώτημα που τίθεται είναι πώς θα καλυφθεί αυτό το έλλειμμα, και η απάντηση είναι σαφής: με επιπλέον δανεισμό. Η χώρα συνεχίζει να δανείζεται για να εξυπηρετεί τις ανάγκες της, κάτι που οδηγεί σε έναν φαύλο κύκλο χρέους και εξάρτησης από εξωτερικούς δανειστές.
Ανάπτυξη που στηρίζεται στην κατανάλωση θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε νέα χρεοκοπία
Τα δεδομένα δείχνουν ξεκάθαρα ότι η ανάπτυξη στηρίζεται στην κατανάλωση και όχι στην παραγωγή. Η ιδιωτική κατανάλωση αποτελεί το 70% του ΑΕΠ, γεγονός που εξηγεί γιατί κάθε περίοδος ανάπτυξης συνοδεύεται από αύξηση των εισαγωγών και διόγκωση του εμπορικού ελλείμματος. Χωρίς μια σαφή στρατηγική επαναβιομηχάνισης και στήριξης της εγχώριας παραγωγής, η Ελλάδα θα συνεχίσει να είναι έρμαιο διεθνών οικονομικών συνθηκών, οδεύοντας ολοταχώς προς νέα χρεοκοπία.
Περαιτέρω προκλήσεις έρχονται και από το διεθνές περιβάλλον. Η προαναγγελθείσα πολιτική προστατευτισμού του νεοεκλεγέντος προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, αναμένεται να επηρεάσει αρνητικά τις ελληνικές εξαγωγές, ενώ η επιβράδυνση της ευρωπαϊκής οικονομίας, και κυρίως της Γερμανίας και της Γαλλίας, ήδη έχει μειώσει τις ελληνικές εξαγωγές προς την Ε.Ε. κατά 6,6% το 2024.
Ο πλούτος της χώρας βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στον δανεισμό και όχι στην πραγματική ανάπτυξη της παραγωγικής βάσης, και οι συνέπειες αυτής της στρατηγικής, ήδη ορατές στο υψηλό εμπορικό έλλειμμα και την αδυναμία ανάπτυξης εγχώριων κλάδων που θα μπορούσαν να μειώσουν τις εισαγωγές, θα φανούν ακόμα πιο έντονα τα χρόνια που έρχονται επαναφέροντας μνήμες από περασμένες δεκαετίες.
Άμεσες Λύσεις για την Ελάφρυνση του Εμπορικού Ελλείμματος
- Μείωση των εισαγωγών μέσω ενίσχυσης της εγχώριας παραγωγής: Η ενίσχυση των τομέων που μπορεί να παράγουν τα προϊόντα που εισάγουμε, όπως η γεωργία και η βιομηχανία, είναι η μόνη βιώσιμη λύση. Η Ελλάδα πρέπει να στραφεί σε πολιτικές που θα ενισχύσουν τις εγχώριες βιομηχανίες, μειώνοντας έτσι την εξάρτηση από τα ξένα προϊόντα.
- Κίνητρα για εγχώρια επένδυση και καινοτομία: Η κυβέρνηση πρέπει να επικεντρωθεί στην ενίσχυση της καινοτομίας και των νέων τεχνολογιών, δημιουργώντας συνθήκες για την ανάπτυξη προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας, τα οποία θα μπορούν να εξάγονται και να μειώσουν το εμπορικό έλλειμμα.
- Επαναδιαπραγμάτευση των εμπορικών συμφωνιών: Είναι επιτακτική ανάγκη να επαναδιαπραγματευθούν οι εμπορικές συμφωνίες της χώρας, δίνοντας προτεραιότητα στις εξαγωγές ελληνικών προϊόντων και περιορίζοντας τις εισαγωγές προϊόντων που μπορούν να παραχθούν εγχωρίως.
- Αναβάθμιση του αγροτικού τομέα και της αγροδιατροφικής βιομηχανίας: Η Ελλάδα μπορεί να αναβαθμίσει τον αγροτικό της τομέα, επενδύοντας σε σύγχρονα εργαλεία και τεχνολογίες, αντί της εισαγωγής εργατικών χεριών από την Ασία, ώστε να μειώσει τις εισαγωγές τροφίμων και να εξασφαλίσει εγχώρια επάρκεια.
Η βιώσιμη ανάπτυξη δεν μπορεί να επιτευχθεί με εξωτερικό δανεισμό και συνεχώς αυξανόμενο εμπορικό έλλειμμα. Η χώρα πρέπει να στραφεί στην ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής και στην ανάπτυξη μιας πραγματικής παραγωγικής βάσης, που θα την απεξαρτήσει από το εξωτερικό χρέος και θα εξασφαλίσει τη μακροπρόθεσμη ευημερία της.
Α. Π.
MsC in Banking and Finance
