Του Δημήτριου Χατζηλιάδη
Ταξίαρχου ε.α.
Τέως Καθηγητή Σχολής Ευελπίδων
Στρατιωτικής Γεωγραφίας
Είναι γεγονός ότι σε κάθε ομάδα ατόμων στη φύση επικρατούν άλλοτε Κεντρομόλες Δυνάμεις που τείνουν να ισχυροποιήσουν τους δεσμούς μεταξύ των και άλλοτε Φυγόκεντρες Δυνάμεις που τείνουν να τους διασπάσουν. Οι κοινωνίες των ανθρώπων από το επίπεδο της οικογένειας μέχρι το επίπεδο του πλανήτη δεν αποτελούν εξαίρεση.
Στην Ιστορία του Παπαρηγόπουλου διαβάζουμε ότι στην Αρχαία Ελλάδα οι Πόλεις – Κράτη σε περίπτωση κοινού εχθρού συνεργαζόταν μεταξύ τους για αντιμετώπιση της απειλής (π.χ. Μηδικοί Πόλεμοι). Μετά τη λύση του προβλήματος οι κοινοπολιτείες αυτές συνήθως διελύοντο εις τα εξ ών συνετέθησαν.
Κατά κανόνα οι Κεντρομόλες και Φυγόκεντρες Δυνάμεις επηρεάζονται από τα αμοιβαία ή αντικρουόμενα συμφέροντα των επί μέρους ατόμων. Π.χ. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα ήταν δυνατόν να δημιουργηθεί εάν δεν βασιζόταν σε αμοιβαία οφέλη που θα προέκυπταν στα επί μέρους Κράτη που θα τη συνιστούσαν.
Μετά τον Α’ ΠΠ (15 εκατομμύρια νεκροί), ο οποίος τότε ονομάσθηκε Μεγάλος Ευρωπαϊκός Πόλεμος (μέχρι να γίνει και ο Δεύτερος), δημιουργήθηκε η Κοινωνία των Εθνών (ΚΤΕ) με αποστολή να επιλύει ειρηνικά τις διαφορές μεταξύ των Κρατών. Ο Τσώρτσιλ είπε κάποτε ότι πολλές συνθήκες ειρήνης περιέχουν τα σπέρματα του επομένου πολέμου. Είχε δίκιο. Ο Β’ ΠΠ (45 εκατομμύρια νεκροί) είχε καταστεί αναπόφευκτος από την επομένη ημέρα της Συνθήκης των Βερσαλλιών.
Μετά τον Β’ ΠΠ, πάνω στα ερείπια της ΚΤΕ δημιουργήθηκε ο ΟΗΕ με παραπλήσια αποστολή. Στα 70 και πλέον χρόνια της ύπαρξής του βλέπουμε ότι έχει παρουσιάσει αξιόλογο έργο σε θέματα πολιτιστικά (UNESCO κ.λ.π.) και ανθρωπιστικά (φυσικές καταστροφές, περίθαλψη αναξιοπαθούντων κ.λ.π.). Στο θέμα όμως της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών μεταξύ των κρατών, συναγωνίζεται σε αναποτελεσματικότητα την προκάτοχό του ΚΤΕ. Από την ίδρυσή του μέχρι τώρα (μέσα 20ου – αρχές 21ου αιώνα) η ανθρωπότητα βίωσε πολύ περισσότερους πολέμους, θύματα και καταστροφές από εχθροπραξίες , από το αντίστοιχο διάστημα μεταξύ μέσων 19ου – αρχές 20ου αιώνα. (Εμφύλιος Πόλεμος Αμερικής μέχρι Α’ ΠΠ)
Στην κοινή γνώμη είναι διάχυτη η εντύπωση ότι οι μορφές του πολέμου έχουν αλλάξει απλά και μόνο από την τεχνολογική εξέλιξη. Από το σπαθί, το καριοφίλι και το άλογο του 19ου αιώνα έχουμε περάσει σε ένα πόλεμο που διεξάγεται πατώντας «κουμπιά». Συνεπώς όποιος έχει τεχνολογική υπεροχή αυτός θα πρέπει να θεωρείται και ο ισχυρός. Αυτή όμως είναι η μισή αλήθεια Για να βρούμε την άλλη μισή θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε τις έννοιες ΕΘΝΟΣ (Όμαιμον, Ομόδοξον, Ομόθρησκον και Ομότροπον σύμφωνα με τους αρχαίους Έλληνες) και ΚΡΑΤΟΣ (Χώρα, Πληθυσμός και Εξουσία). Το ιδανικό θα ήταν κάθε Έθνος να αντιστοιχεί σε ένα Κράτος και το αντίστροφο.
Ένας λόγος αποτυχίας της ΚΤΕ και του ΟΗΕ στην επιβολή της ειρήνης είναι το γεγονός ότι δημιουργήθηκαν για να επιλύουν διαφορές μεταξύ ανεγνωρισμένων Κρατών αγνοώντας την ιστορία των Εθνοτήτων που τα συγκροτούν.
Είναι γνωστό ότι τα Σύνορα μεταξύ κρατικών οντοτήτων έχουν αλλάξει χιλιάδες φορές από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Από τα 200 περίπου σημερινά κράτη στα οποία είναι κατανεμημένο το σύνολο σχεδόν της ξηράς του πλανήτη (πλην Ανταρκτικής) λίγα είναι αυτά που εκπληρώνουν το κριτήριο αντιστοιχίας Κράτους – Έθνους. Η Ελλάδα μέχρι το 2000 περίπου είχε την τύχη να είναι ένα από αυτά. Από τη δεκαετία του 1990 και μετά η αθρόα εγκατάσταση αλλοδαπών στη χώρα μας έχει αλλοιώσει κατά 25% περίπου την εθνική μας ταυτότητα και σε συνδυασμό την υπογεννητικότητα του Ελληνικού λαού (1,3) και την υπεργεννητικότητα των αλλοδαπών (5 – 8) το 2050 οδηγούμαστε με μαθηματική ακρίβεια στην εξίσωση Ελλήνων και ξένων μέσα στην ίδια μας τη χώρα.
Μετά το 2050, εάν δεν ληφθούν μέτρα, θα έχουμε την τύχη της πάλαι ποτέ Γιουγκοσλαβίας, της Λιβύης, Συρίας κ.λ.π. . Για να επικεντρωθούμε στη γειτονιά μας θα αναφερθούμε μόνο στη Γιουγκοσλαβία. Όσο επικρατούσε η κάθετη επιβολή του κομουνιστικού καθεστώτος υπήρχε μία ομαλή συμβίωση μεταξύ των κρατιδίων της ομοσπονδίας. Μετά τον Τίτο τα κρατίδια Κροατίας, Σλοβενίας και Μαυροβουνίου που είχαν σχετικά συμπαγείς εθνολογικά πληθυσμούς ανεξαρτητοποιήθηκαν με σχετικά «βελούδινο διαζύγιο». Η Βοσνία και το Κόσσοβο απαρτίζονται από ένα μωσαϊκό εθνοτήτων (Σέρβοι, Βόσνιοι, Αλβανοί, Κροάτες, Τούρκοι, Ρομά κ.λπ.) ανακατεμένοι ανομοιόμορφα. Επί 30 περίπου χρόνια υποβόσκει εσωτερικός πόλεμος λόγω των εθνικών και θρησκευτικών διαφορών με εκατόμβες θυμάτων εκατέρωθεν. Για τον ΟΗΕ είναι αδύνατο να τραβήξει διαχωριστικές γραμμές στον χάρτη οι οποίες να υλοποιούν τα σύνορα των νέων κρατών με εθνική ομοιογένεια. Βέβαια όλα αυτά εις βάρος των Σέρβων που ιστορικά θεωρούνται οι «γνήσιοι» ιστορικά κληρονόμοι των περιοχών αυτών. Αρκεί να σκεφθούμε ότι το Κόσσοβο εθεωρείτο «κοιτίδα» των Σέρβων και τώρα καλούνται να το μοιραστούν με (κάποτε καλοδεχούμενους) μετανάστες του 20ου αιώνα από την Αλβανία.
Οι αιτίες που προκαλούν τις μετακινήσεις πληθυσμών με ταυτόχρονη αλλοίωση δημογραφικών συνθέσεων άλλων χωρών είναι πολλές. Θα αναφέρουμε το «όνειρο για μια καλλίτερη ζωή» από υπανάπτυκτες χώρες σε ανεπτυγμένες. Άλλη αιτία είναι οι εμφύλιοι πόλεμοι και οι διώξεις που ενδεχομένως επικρατούν στις χώρες προελεύσεως. Για την γηραιά Ευρώπη η αθρόα είσοδος αλλοεθνών και αλλοθρήσκων θα σημάνει και το τέλος του Δυτικού Πολιτισμού. Βέβαια και τα Ευρωπαϊκά κράτη έχουν σοβαρό μερίδιο ευθύνης. Οι εμφύλιοι πόλεμοι που προαναφέραμε οφείλονται κατά κανόνα στα αποτελέσματα της αποικιοκρατίας. Όλοι αυτοί οι μετανάστες που έρχονται στην Ευρώπη προέρχονται από πρώην αποικίες των Ευρωπαίων. Τα σύνορα των χωρών προελεύσεως είναι τα σύνορα των πρώην αποικιών τα οποία είχαν διαμορφωθεί με βάσει τα συμφέροντα των αποικιοκρατών χωρίς να λαμβάνουν υπ΄όψη τις εθνολογικές , φυλετικές και θρησκευτικές διαφορές των αυτοχθόνων κατοίκων. Με την ανεξαρτοποίηση κάθε αποικίας στα μέσα περίπου του 20ου αιώνα δημιουργήθηκαν νέα κράτη χωρίς την αμφίδρομη αντιστοιχία Κράτος – Έθνος. Είναι οι γνωστές «Ευθείες Γραμμές» στο χάρτη.
Η Ελλάδα από την Άλωση μέχρι το 1821 δεν μπορούσε να έχει εμπλοκή με την αποικιοκρατία λόγω Τουρκοκρατίας. Η ευθύνη θα πρέπει να κατανεμηθεί σε Αγγλία, Γαλλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Ιταλία, Βέλγιο και Ολλανδία. Παρ’ όλα αυτά καλείται να πληρώσει το τίμημα, όντας η πρώτη πύλη εισόδου στην Ευρώπη από μετανάστες που προέρχονται από πρώην Ευρωπαϊκές αποικίες Αφρικής, Εγγύς και Μέσης Ανατολής. Επίσης θα πρέπει να τονισθεί ότι το Ισλάμ έσπευσε να εκμεταλλευθεί αυτήν την ηθελημένη μετακίνηση ανθρώπων δεδομένου ότι το σύνολο σχεδόν αυτών είναι μουσουλμάνοι.
Εδώ θα πρέπει η ΕΕ και ο ΟΗΕ να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Το πρόβλημα της λαθρομετανάστευσης δεν πρόκειται να λυθεί με την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων αλλά με την καταπολέμηση των αιτίων. Αντί να χρηματοδοτούνται ΜΚΟ αμφιβόλου προελεύσεως , αξιοπιστίας και σκοπού για την περίθαλψη των «προσφύγων», «ασυνόδευτών ανηλίκων» και πάσης φύσεως «αναξιοπαθούντων», θα πρέπει η Δύση να επικεντρωθεί στην δυναμική επίλυση των αιτίων που προκαλούν αυτές τις εσωτερικές διαμάχες. Στις περισσότερες περιπτώσεις θα χρειασθεί επαναχάραξη συνόρων που θα διαχωρίζουν λαούς με διαφορετικά εθνολογικά, γλωσσικά, θρησκευτικά, ιστορικά και φυλετικά χαρακτηριστικά. Η διάσπαση κάποιας «πολυπολιτισμικής» κρατικής οντότητας σε μικρότερα κράτη με εθνική ομοιογένεια αποδείχθηκε ιστορικά η καλλίτερη λύση. Π.χ. Η διάσπαση της πολυεθνικής ΕΣΣΔ σε 13 κράτη έγινε αναίμακτα και έλυσε προβλήματα. Οι τυχόν παρενέργειες (Τσετσενία, Ουκρανία κ.λ.π.) οφείλονται στην εθνική ανομοιογένεια των κρατών που προέκυψαν. Η διάσπαση της Τσεχοσλοβακίας σε Τσεχία και Σλοβακία , δηλαδή σε δύο κράτη με εθνική ομοιογένεια το καθένα, τερμάτισε οριστικά μία αντιπαράθεση μεταξύ των δύο εθνοτήτων που διαβίωναν κάτω από την ίδια στέγη.
Η παθητική αντιμετώπιση της λαθρομετανάστευσης με αποκλειστικά ανθρωπιστικά κριτήρια, δηλαδή νομιμοποίηση, χορήγηση επιδομάτων, στέγης ιθαγένειας κ.λ.π. ενέχει και το στοιχείο της αδικίας διότι εάν νομιμοποιηθούν μόνο αυτοί πού έχουν ήδη έλθει στην Ευρώπη θα πρέπει για λόγους δικαίου να γίνει το ίδιο και για άλλα 1,3 τουλάχιστον δισεκατομμύρια φτωχών ανθρώπων που έχουν και αυτοί δικαίωμα στο «όνειρο για καλλίτερη ζωή» και θα θελήσουν να ακολουθήσουν τους πρώτους ή απλά για «επανένωση οικογενειών».
Στην Ελλάδα όπως και σε όλη την Ευρώπη το πρόβλημα της εθνογραφικής αλλοίωσης λόγω λαθρομετανάστευσης, είναι αντιληπτό από τους περισσοτέρους. Υπάρχει όμως , ένα μικρό ποσοστό (1 – 5%) που για δικούς του λόγους και συμφέροντα (ιδεοληψίες, ψηφοθηρία, φτηνό εργατικό δυναμικό κ.λ.π.) αντιδρά στη δυναμική επίλυση του προβλήματος, θεωρώντας τους εθνικά σκεπτόμενους ως «Ρατσιστές» και «Φασίστες».
Δημήτριος Χατζηλιάδης
Ταξίαρχος ε.α.
Τέως Καθηγητής Σχολής Ευελπίδων
Στρατιωτικής Γεωγραφίας
