Μετά από σχεδόν έξι εβδομάδες συγκρούσεων μεταξύ Αρμενίας από την μία, Αζερμπαϊτζάν και Τουρκίας από την άλλη, οι δύο πλευρές ήρθαν σε συνθηκολόγηση (μετά από παρέμβαση της Ρωσίας βεβαίως βεβαίως) για την επίμαχη περιοχή.
Στον απόηχο αυτής της συνθηκολόγησης, θα προσπαθήσουμε να κάνουμε μια εκτίμηση της συμφωνίας, και να ιχνηλατήσουμε ποιος ωφελήθηκε και ποιος ζημιώθηκε από την εν λόγω συμφωνία καθώς και να εξάγουμε χρήσιμα συμπεράσματα για την Ελλάδα.
Μετά από προσεκτική μελέτη της συμφωνίας, διαφαίνονται δύο καθαροί νικητές: η Ρωσία και η Τουρκία, οι οποίες ενεπλάκησαν ενεργά στη σύγκρουση. Η συμφωνία εμφανίζει ομοιότητες με τον συμβιβασμό στον οποίο κατέληξαν πριν από μια δεκαετία η Αρμενία, το Αζερμπαϊτζάν και η διεθνής κοινότητα. Αυτή την φορά όμως η συμφωνία εφαρμόζεται όχι με πολιτικά ή διπλωματικά μέσα αλλά μέσω της στρατιωτικής ισχύος.
Το Αζερμπαϊτζάν ανακτά 7 επαρχίες γύρω από το Ναγκόρνο Καραμπάχ, ενώ η Αρμενία διατηρεί στον έλεγχό της τις υπόλοιπες επαρχίες και την πρωτεύουσα Στεπανακέρτ. Στο πλαίσιο της συμφωνίας, η Ρωσία θα εγκαταστήσει 2.000 κυανόκρανους, που θα εξασφαλίζουν ότι το Ναγκόρνο-Καραμπάχ θα έχει-κάτω από ρωσική εποπτεία-μια προστατευόμενη οδική σύνδεση με την Αρμενία και ότι το Αζερμπαϊτζάν θα έχει-κάτω από ρωσική επίσης εποπτεία- μία προστατευόμενη οδική σύνδεση με τον αζερικό θύλακα του Ναχτσιβάν.
Από τα παραπάνω προκύπτει με σαφήνεια ότι το Αζερμπαϊτζάν πέτυχε ένα νικηφόρο αποτέλεσμα, ενώ η Αρμενία υπέστη μία δεινή ήττα. Πέραν αυτού όμως, η κατάσταση είναι πιο σύνθετη και για τις δύο χώρες.
Το Μπακού κέρδισε επτά επαρχίες γύρω από το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, που κατέχονταν ως τώρα από την Αρμενία, και θα διατηρήσει τα εδαφικά του κέρδη στον αρμενικό θύλακα. Όμως θα αναγκαστεί να δεχθεί περιορισμούς στη μελλοντική εξωτερική του πολιτική και ασφάλεια. Με τη ρωσική στρατιωτική παρουσία σε εδάφη τα οποία είναι διεθνώς αναγνωρισμένα ως αζερικά, και με ρωσικό προσωπικό ασφαλείας να εξασφαλίζει την πρόσβαση του Αζερμπαϊτζάν στο Ναχτσιβάν, η Μόσχα "πατάει" πολύ πιο γερά ΚΑΙ στη χώρα αυτή. Τα διαφιλονικούμενα εδάφη τίθενται ουσιαστικά υπό ρωσικό έλεγχο, γεγονός που θα επιτρέψει στη Ρωσία να ανεβάζει ή να κατεβάζει κατά το δοκούν τη "θερμοκρασία της ασφάλειας" στην περιοχή.
Η Αρμενία, από την άλλη πλευρά, χάνει εδάφη τα οποία πριν την έναρξη των επιχειρήσεων βρίσκονταν υπό τον έλεγχό της και υφίσταται το δράμα του ξεριζωμού δεκάδων χιλιάδων Αρμενίων οι οποίοι εγκαταλείπουν αναγκαστικά τα σπίτια, τις εκκλησίες και τους τάφους των προγόνων τους. Η υποτελής κυβέρνηση Πασινιάν επιχειρεί να κατευνάσει τις δίκαιες όσο και εντονότατες αντιδράσεις του πολύπαθου αρμενικού λαού, με το σαθρό επιχείρημα ότι ένα μέρος του Ναγκόρνο-Καραμπάχ παραμένει υπό αρμενικό έλεγχο και ότι η ανάπτυξη Ρώσων κυανοκράνων την καθιστά λιγότερο ευάλωτη σε μελλοντικές επιθέσεις, εξασφαλίζοντας της μία (ψευδ)αίσθηση ασφάλειας σε μια πολύπαθη περιοχή. Όλοι όμως γνωρίζουν ότι στις διεθνείς σχέσεις οι διευκολύνσεις δεν παρέχονται «δωρεάν». Η Ρωσία αυξάνει κατακόρυφα την επιρροή της πάνω στην Αρμενία, αφού η υπεράσπιση του εναπομείναντος τμήματος του Ναγκόρνο-Καραμπάχ εξαρτάται άμεσα από την ρωσική βοήθεια και συνδρομή. Το Γερεβάν αναμένεται να δεχθεί τώρα ακόμη πιο ισχυρές πιέσεις από τη Μόσχα και να κάνει σημαντικές παραχωρήσεις στην εγχώρια ή την εξωτερική του πολιτική.
Οι πραγματικοί νικητές είναι η Ρωσία και η Τουρκία. Η Ρωσία αυξάνει ακόμα περισσότερο την επιρροή της στην Αρμενία αλλά ΚΑΙ στο Αζερμπαϊτζάν (μια χώρα στην οποία ασκούσε ελάχιστη επιρροή μέχρι σήμερα). Για να το πετύχει αυτό δεν δίστασε να θυσιάσει τα ανθρώπινα δικαιώματα των Αρμενίων αδελφών του Ναγκόρνο-Καραμπάχ στρον βωμό της περαιτέρω αύξησης της επιρροής της στην περιοχή.
Η Τουρκία από την άλλη έδειξε στην διεθνή κοινότητα ότι ξέρει πώς να υπερασπίζεται τους συμμάχους της. Παράλληλα απέδειξε την αποτελεσματικότητα των drones της, διατηρώντας ισχυρές τις ρωσοτουρκικές σχέσεις. Το σημαντικότερο όλων όμως είναι ότι με την ρωσική κάλυψη θα νομιμοποιήσει (και θα μονιμοποιήσει) την στρατιωτική της παρουσία στην περιοχή, σαν εγγυήτρια δύναμη στο Ναγκόρνο-Καραμπαχ.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Η άσκηση της εξωτερικής πολιτικής στην ευρύτερη γειτονιά της ΕΕ στρατιωτικοποιείται ολοένα και περισσότερο. Οι βασικοί παίκτες στην περιοχή δεν είναι χώρες της ΕΕ. Αντιθέτως, η Τουρκία, η Ρωσία και τώρα το Αζερμπαϊτζάν βλέπουν τη στρατιωτική δράση να αποτελεί έναν αποτελεσματικό και ασφαλή δρόμο για την επιτυχία, από τον Νότιο Καύκασο μέχρι τη Συρία και τη Λιβύη. Αυτό το γεγονός καθιστά την πολιτική της ΕΕ, η οποία βασίζεται στην «ήπια ισχύ» και στον συμπεριφορισμό, αναποτελεσματική.
Όσον αφορά την Ελλάδα, τα «μαθήματα» είναι πολλαπλά. Η έκβαση των συγκρούσεων στο Ναγκόρνο Καραμπάχ απέδειξε ότι πλέον, οι μεγάλες δυνάμεις δεν διστάζουν να διακινδυνεύσουν τις παραδοσιακές διπλωματικές, ιστορικές, θρησκευτικές και πολιτισμικές σχέσεις τους προκειμένου να αποκομίσουν οφέλη για τον στρατηγικό σχεδιασμό τους. Παράλληλα σε επίπεδο στρατιωτικό απεδείχθη ότι τα drones αναβαθμίζουν την επιχειρησιακή τους δυναμική. Σε αυτόν τον τομέα οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις υστερούν κατά πολύ των αντίστοιχων τούρκικων.
Τέλος, εάν ο Ελληνισμός θέλει να διασφαλίσει την εδαφική του ακεραιότητα και την εθνική του κυριαρχία, δεν μπορεί να περιμένει τίποτα από κανέναν σύμμαχο, αν πρώτα δεν φροντίσει να αναβαθμίσει τις ένοπλες δυνάμεις της,, να επενδύσει σοβαρά στην τεχνολογία των Drοnes και ΚΥΡΙΩΣ να αναδείξει μια εθνική κυβέρνηση. Μια κυβέρνηση με στρατηγικό σχεδιασμό, που θα εξυπηρετεί τα αμιγώς εθνικά μας συμφέροντα, και όχι τα συμφέροντα των γραφειοκρατών των Βρυξελλών.
