Σαν σήμερα, στις 8 Φεβρουαρίου 1981, εκτυλίχθηκε μία από τις πιο μαύρες σελίδες στην ιστορία του ελληνικού αθλητισμού. Το ντέρμπι Ολυμπιακού – ΑΕΚ στο Στάδιο Καραϊσκάκη είχε λήξει με ένα θριαμβευτικό 6-0 για τους Πειραιώτες, όμως η χαρά μετατράπηκε σε ανείπωτη τραγωδία. Με το τελευταίο σφύριγμα του διαιτητή, χιλιάδες φίλαθλοι του Ολυμπιακού που βρίσκονταν στη Θύρα 7 θέλησαν να βγουν γρήγορα από το γήπεδο και να κατευθυνθούν προς τη Θύρα 1, όπου οι ποδοσφαιριστές της ομάδας πήγαιναν στα αποδυτήρια. Ωστόσο, σύμφωνα με μαρτυρίες, η πόρτα της Θύρας 7 δεν είχε ανοίξει πλήρως ή ήταν κλειστή. Αυτό προκάλεσε συνωστισμό και πανικό, με αποτέλεσμα δεκάδες άτομα να ποδοπατηθούν, καθώς ο κόσμος συνέχιζε να κατεβαίνει από τις κερκίδες.
Το αποτέλεσμα ήταν τραγικό: 21 νέοι άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και 55 τραυματίστηκαν, κάποιοι από αυτούς σοβαρά. Η εικόνα που αντίκρισαν οι διασώστες και οι αστυνομικοί που έσπευσαν στο σημείο ήταν σοκαριστική, καθώς σωροί φιλάθλων ήταν στοιβαγμένοι ο ένας πάνω στον άλλο στις σκάλες της Θύρας 7.
Μία ολόκληρη χώρα πάγωσε από το σοκ. Θρήνος, οργή, αλλά και ερωτήματα που έμειναν αναπάντητα. Τι πήγε στραβά; Ποιοι ευθύνονταν; Πώς γίνεται σε ένα γήπεδο με χιλιάδες ανθρώπους να μην έχουν ληφθεί ούτε τα στοιχειώδη μέτρα ασφαλείας;
Γεώργιος Ράλλης (Πρωθυπουργός της Ελλάδος): Ήταν ατύχημα. Δεν ευθύνεται κανείς
Ο τότε πρωθυπουργός της Ελλάδας, Γεώργιος Ράλλης, επισκέφθηκε το Τζάνειο Νοσοκομείο, όπου μεταφέρθηκαν οι τραυματίες και οι σοροί των θυμάτων. Σε μια δήλωση που προκάλεσε αντιδράσεις, δήλωσε στον Ελληνικό λαό ότι κανείς δε φέρει ευθύνη για την ανείπωτη αυτή τραγωδία, λέγοντας: «Ήταν ένα ατύχημα. Δεν φταίει κανείς».
Η τοποθέτησή του θεωρήθηκε από πολλούς ως προσπάθεια να αποσιωπηθούν πιθανές ευθύνες, αφού δεν έγινε άμεσα ενδελεχής έρευνα για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες συνέβη η τραγωδία. Οι συγγενείς των θυμάτων και πολλοί φίλαθλοι εξέφρασαν την οργή τους, ζητώντας απαντήσεις και απόδοση ευθυνών.
Με καθυστέρηση τριών ετών ξεκίνησε η πολύκροτη δίκη. Δε βρέθηκε ούτε ένας ένοχος
Η υπόθεση έφτασε στη δικαιοσύνη το 1984, με αξιοσημείωτη καθυστέρηση, τρία χρόνια μετά το τραγικό περιστατικό. Στο εδώλιο κάθισαν πέντε φύλακες του γηπέδου και πέντε αστυνομικοί, κατηγορούμενοι για ανθρωποκτονία εξ αμελείας και πρόκληση σωματικών βλαβών. Η δίκη ανέδειξε προβλήματα στις εγκαταστάσεις του γηπέδου και παραλείψεις στη διαχείριση του πλήθους.
Στην πρωτόδικη απόφαση, οι φύλακες καταδικάστηκαν σε φυλάκιση 10 ετών, ενώ οι αστυνομικοί αθωώθηκαν λόγω αμφιβολιών. Ωστόσο, οι καταδικασθέντες άσκησαν έφεση και το 1986 το Εφετείο τους αθώωσε όλους, κρίνοντας ότι η τραγωδία ήταν αποτέλεσμα δομικών και οργανωτικών προβλημάτων και όχι αμέλειας συγκεκριμένων ατόμων.
Η διαδικασία της δίκης χαρακτηρίστηκε από μαρτυρίες φιλάθλων, τεχνικών εμπειρογνωμόνων και αξιωματούχων, οι οποίοι περιέγραψαν τις ελλείψεις ασφαλείας στο γήπεδο και τις ακατάλληλες εξόδους κινδύνου. Πολλοί θεώρησαν την αθώωση ως προσπάθεια αποφυγής ευθυνών από τις αρμόδιες αρχές.
Η απόφαση αυτή προκάλεσε θλίψη και οργή στις οικογένειες των θυμάτων, που ποτέ δεν ένιωσαν ότι δικαιώθηκαν για την απώλεια των αγαπημένων προσώπων τους.
Οι νεοέλληνες δε διδάχτηκαν από την ιστορία: 40 χρόνια μετά η Ελλάδα της μεταπολίτευσης συνεχίζει να μετράει τους νεκρούς της
Έχουν περάσει πάνω από 40 χρόνια από την τραγική ημέρα του ατυχήματος με τους 21 νεκρούς στη Θύρα 7, και δυστυχώς τίποτα δεν έχει αλλάξει στην Ελλάδα της μεταπολίτευσης. Μόνο την τελευταία δεκαετία έχουμε θρηνήσει εκατοντάδες ακόμα αδικοχαμένους συμπολίτες μας, σε τραγωδίες που θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί αν το κράτος λειτουργούσε όπως όφειλε.
Ποιος ξεχνά την τραγωδία στο Μάτι το 2018, όπου 104 Έλληνες κάηκαν ζωντανοί επειδή το κράτος αδυνατούσε να οργανώσει μία στοιχειώδη εκκένωση; Πριν από δύο μόλις χρόνια ζήσαμε την τραγωδία στα Τέμπη, όπου 57 άνθρωποι –κυρίως νέα παιδιά– σκοτώθηκαν εξαιτίας ενός σιδηροδρομικού δικτύου που λειτουργούσε με μεθόδους του 19ου αιώνα. Κι όμως, παρά τις διακηρύξεις και τα «ποτέ ξανά», η ιστορία επαναλαμβάνεται.
Το μοτίβο είναι πάντα το ίδιο: ανύπαρκτα μέτρα ασφαλείας, παραλείψεις, διαχρονική αδιαφορία, και όταν έρχεται η καταστροφή, οι ευθύνες διαχέονται, οι αρμόδιοι εξαφανίζονται, και το κράτος στέκεται αμήχανο, απλά μετρώντας τους νεκρούς. Οι υπεύθυνοι, ακόμα κι αν παραπεμφθούν στη Δικαιοσύνη, πέφτουν στα μαλακά ή δεν τιμωρούνται ποτέ. Η Ελλάδα του «δε βαριέσαι», του «έλα μωρέ», του «θα φτιάξουμε επιτροπή», συνεχίζει να γεννά τραγωδίες.
Οι κυβερνήσεις αλλάζουν, οι υποσχέσεις δίνουν και παίρνουν, όμως το κράτος παραμένει το ίδιο: ανοργάνωτο, αδιάφορο, επικίνδυνο για τους ίδιους τους πολίτες του. Και μέχρι να υπάρξει πραγματική λογοδοσία, μέχρι να πληρώσουν οι υπεύθυνοι, μέχρι να αλλάξει η νοοτροπία που θέλει τις ζωές των Ελλήνων να θεωρούνται «αναλώσιμες», η Ελλάδα θα συνεχίσει να μετράει νεκρούς.
