Άρθρο του Μιχαήλ Παναγιωτόπουλου,
Αντιναυάρχου (ε.α.) ΠΝ
Στην Ελεύθερη Ώρα της Κυριακής
Στο σημερινό μου άρθρο θα δείξω τι πραγματικά συμβαίνει στη χώρα μας. Αφορμή είναι οι συναντήσεις του πρωθυπουργού και του ΥΠΕΞ με τους ηγέτες των κυβερνήσεων της Λιβύης και της Τουρκίας, καθώς και οι εξελίξεις στην Ουκρανία. Τα στοιχεία που θα χρησιμοποιήσω προέρχονται από τα σχετικά με το κάθε θέμα δημοσιεύματα και αναλύσεις έγκριτων δημοσιογράφων, τις ανακοινώσεις των κυβερνητικών στελεχών, αλλά και εισηγήσεις και τοποθετήσεις ειδικών επί των θεμάτων αυτών, όπως αξιολογότατων και διεθνώς αναγνωρισμένων καθηγητών πανεπιστημίων και ειδικών με πολυετή πείρα και εντριβή στα θέματα.
Στην πρόσφατη επίσκεψη του Π/Θ στην Λιβύη, υπήρχε πλήθος αρνητικών τοποθετήσεων από τους παραπάνω ειδικούς, όσον αφορά στην ελλιπή αλλά και μυστική προετοιμασία από πλευράς της κυβέρνησης, καθώς επίσης και στην όχι και τόσο δυναμική σύνθεση της αποστολής (η οποία ήταν προσανατολισμένη στο διπλωματικό και πολιτικό στοιχείο και καθόλου στο επιχειρηματικό). Με λίγα λόγια, ο κος Π/Θ πήγε σε λάθος μέρος (μόνο στην Τρίπολη και όχι και στην Βεγγάζη), μίλησε με λάθος ανθρώπους (μόνο με τον προσωρινό, υπηρεσιακό και σκιωδώς εκλεγμένο Π/Θ της Λιβύης και όχι με τον Χαφτάρ), και είπε «λάθος» πράγματα (με λάθος τρόπο και σε λάθος ώτα). Όσον αφορά στο μνημόνιο ΑΟΖ Λιβύης-Σάρατζ (το οποίο μάλιστα δεν ήθελε να αναφέρει ονομαστικά), έλαβε από τον Λίβυο Π/Θ μια γενικόλογη απάντηση, την οποία μπόρεσε στη συνέχεια να χαρακτηρίσει ο κος Μητσοτάκης θετική. Με την επιστροφή του στα πάτρια εδάφη, υπήρξε η αναμενόμενη κυβερνητική θριαμβολογία που μάλλον δεν έπεισε, αλλά αυτό σίγουρα δεν νοιάζει τόσο την κυβέρνηση.
Το ίδιο βέβαια αποτέλεσμα είχαν και οι δηλώσεις της Γαλλίας και της Ιταλίας, που βέβαια δεν έκαναν καμία αναφορά στην εν λόγω συμφωνία ΑΟΖ αλλά στα θέματα που τους απασχολούν, δηλαδή την λαθρομετανάστευση και την απομάκρυνση των ξένων «μαχητών» από την Λιβύη. Ο Λίβυος Π/Θ Ντμπεϊμπά δεν τους έδωσε καμία σημασία.
Την αστοχία της επίσκεψης κατέδειξε περίτρανα, εμπράκτως και χωρίς καμία αμφισβήτηση η αμέσως μετά, την Δευτέρα 12 Απριλίου, επίσκεψη του Ντμπεϊμπά με όλο το υπουργικό του συμβούλιο (14 υπουργοί της κυβέρνησής του, ο επικεφαλής του στρατού και ο πρόεδρος της Κεντρικής Τράπεζας της χώρας), στην Τουρκία. Εκεί στη συνάντησή του με τον Ερντογάν, ο τελευταίος δήλωσε ότι «Τουρκία και Λιβύη παραμένουν δεσμευμένες στο σύμφωνο οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών στην ανατολική Μεσόγειο που υπέγραψαν το 2019». Αυτό βέβαια ήταν απολύτως αναμενόμενο.
Στη συνέχεια την Τετάρτη 14 Απριλίου, αντιπροσωπεία της Λιβύης με επικεφαλής τον Πρόεδρο του Ανώτερου Προεδρικού Συμβουλίου της Λιβύης, τον Μοχάμεντ αλ Μένφι, επισκέφθηκε την Ελλάδα όπου συνομίλησε με τον Μητσοτάκη. Και σε αυτήν την συνάντηση δεν σημειώθηκε καμία ουσιαστική πρόοδος αφού ο κος Μητσοτάκης ανέφερε επιφανειακά το θέμα του συμφώνου ΑΟΖ Λιβύης-Τουρκίας, δίνοντάς του με αυτό τον τρόπο υπόσταση, ενώ ο Λίβυος Πρόεδρος «εποιείτο την νήσσαν» και αναφέρθηκε στον πραγματικό λόγο της επίσκεψής του, ο οποίος φάνηκε ότι είναι συγκεκριμένες οικονομικές συμφωνίες.
Ακολούθησε η επίσκεψη του ΥΠΕΞ στην Τουρκία, όπου αρχικά συναντήθηκε με τον Ερντογάν, εκτιμώ, για να καταλάβει ο κος Δένδιας ποιοι έχουν το επάνω χέρι σε αυτήν την συνάντηση. Οι συμβολισμοί έχουν ιδιαίτερη σημασία για την τουρκική πλευρά. Έτσι, δεν υπήρχε δεύτερη καρέκλα για τον Δένδια δίπλα στον Ερντογάν, αλλά τον έβαλε να καθίσει στον ίδιο καναπέ που έβαλε και την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, λίγες ημέρες πριν, καταδεικνύοντας ποιος έχει το «επάνω χέρι» σε αυτήν την συνάντηση. Και αυτή η συνάντηση εκτιμώ ότι δεν είχε κάποιον ουσιαστικό σκοπό, αφού και οι δύο πλευρές τόνισαν την δική τους θεώρηση των μεταξύ τους σχέσεων. Η Τουρκία βέβαια φάνηκε ότι είναι πρόθυμη να συνομιλήσει, επί όλων των θεμάτων που την συμφέρουν και επίσης έδειξε ότι η Ελλάδα παραμένει αδιάλλακτη στις πάγιες θέσεις της, χωρίς περιθώρια «ευελιξίας» (δλδ υποχωρητικότητας). Αυτό το καλό πρόσωπο μπορεί στη συνέχεια η Τουρκία να το προωθήσει στις συζητήσεις της με την ΕΕ για θέματα μετανάστευσης, ενταξιακής προοπτικής και οτιδήποτε άλλο μπορεί να της προσδώσει επιπλέον οικονομικά οφέλη. Επίσης μπορεί να το χρησιμοποιήσει στις προσεχείς συνομιλίες της «Πενταμερούς» σχετικά με το Κυπριακό. Εκεί αναμένω να τονίσει την καινοτόμο προσέγγιση των δύο κρατών στην Κύπρο για λύση και έξοδο από το τέλμα το οποίο βέβαια η ίδια δημιούργησε και να εμφανίσει την Ελληνική και Κυπριακή πλευρά ως υπαίτιους για την μακροχρόνια κωλυσιεργία.
Από την δική μας πλευρά, ουσιαστικά, η «σκληρή» στάση απέναντι στις δηλώσεις του τούρκου ΥΠΕΞ όσον αφορά στα εθνικά θέματα, εκτιμώ ότι στόχευε περισσότερο σε αποδέκτες εντός της Ελλάδας και όχι της Τουρκίας. Ήδη ακούγονται σενάρια ενίσχυσης της θέσης του Δένδια μέσα στη ΝΔ, σενάρια για διάσπαση της ΝΔ, σενάρια για άνοδο των ποσοστών της ΝΔ. Εκτιμώ και ελπίζω ότι έχει παρέλθει πλέον ο καιρός που οι Έλληνες ήταν τόσο εύπιστοι.
Την ίδια περίοδο αρκετά χιλιόμετρα βορειότερα, στην Ουκρανία, εξελίσσεται μια κατευθυνόμενη και προσχεδιασμένη κρίση που ενέχει μεγάλους κινδύνους, ιδιαίτερα όσον αφορά στο ενδεχόμενο κλιμάκωσης της εντάσεως και στην δημιουργία ανεξέλεγκτων καταστάσεων σε ευρύτερο γεωπολιτικό πλαίσιο. Είναι προφανές ότι η Ρωσία δεν πρόκειται να ανεχθεί μια εστία έκρηξης και προκλήσεων μέσα στο ευρύτερο «οικόπεδό» της. Σε αυτή την φάση οι ΗΠΑ φαίνεται να έχουν το προβάδισμα στους χειρισμούς και η Ρωσία να αντιδρά, αλλά αυτό μπορεί εύκολα να αλλάξει. Το βασικό σημείο όμως που εκτιμώ ότι πρέπει να ενδιαφέρει την χώρα μας, είναι το πόσο μας αφορά το θέμα και με ποιο τρόπο η γενικότερη κατάσταση θα μπορέσει να έχει οφέλη για εμάς. Δυστυχώς το ίδιο εκτιμώ ότι σχεδιάζει και η Τουρκία. Στην Ελλάδα μπορεί να αναβαθμιστεί και να προβληθεί η θέση της Αλεξανδρούπολης ως προκεχωρημένο σημείο συγκέντρωσης συμμαχικών δυνάμεων, όπως έγινε σε πρόσφατες ασκήσεις, καθώς επίσης να σημειωθεί η σπουδαιότητα της Σούδας, ενώ στην Τουρκία σημαντικότατος παράγων παραμένει ο έλεγχος της εισόδου πολεμικών πλοίων στην Μαύρη Θάλασσα, κάτι όμως που οι ΗΠΑ έχουν δηλώσει πως δεν έχουν εντάξει στα σχέδιά τους.
Για την Τουρκία, με την νέα κυβέρνηση του Μπάιντεν, το κυριότερο θέμα είναι η διατήρηση του κουρδικού στοιχείου διεσπαρμένου και όχι σε ένα νέο κράτος και ακολουθεί το θέμα του ελέγχου της ανατολικής Μεσογείου. Αυτά τα δύο θέματα αναμένεται να προσπαθήσουν να προωθήσουν ως ανταλλάγματα για «υποστήριξη» των ΗΠΑ. Σε αυτή την περίπτωση, είναι αναμενόμενο το ξεμπλοκάρισμα της υποστήριξης των ΗΠΑ με πολεμικό υλικό και μετά την προσεχή εκτόξευση του τουρκικού δορυφόρου TourkSat που θα διευκολύνει τον έλεγχο των τουρκικών UAVs, στην χειρότερη περίπτωση θα μπορούσαμε να δούμε την Τουρκία να παραλαμβάνει τα αεροσκάφη F-35 και να ενισχύεται σημαντικά από την «Δύση» η θέση της σε ό,τι αφορά στο Κυπριακό.
Σε αυτά τα υποθετικά αλλά πιθανά και αναμενόμενα σενάρια, θα πρέπει η κυβέρνηση του Μητσοτάκη να σχεδιάσει ειδικούς χειρισμούς αντιμετώπισης και προώθησης των Ελληνικών Θέσεων, πράγμα που βέβαια δεν θεωρώ ότι έχουν την θέληση ή την ικανότητα να το κάνουν. Αντίθετα οι «ΕΛΛΗΝΕΣ» παρακολουθούμε και εξετάζουμε σοβαρά όλες τις εξελίξεις και είμαστε έτοιμοι να τις εκμεταλλευτούμε, πάντα μέσα στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου και των Ανθρωπίνων Αξιών, προς όφελος της πατρίδας μας. Οι επόμενες ημέρες εκτιμώ ότι θα είναι σημαντικές τόσο για την περιοχή της Ουκρανίας όσο και για την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Καλή δύναμη και καλή συνέχεια σε όλους.
