Γράφει ο Γιάννης Καντανολέων
Φέτος στις 17/6/21 συμπληρώνονται 250 χρόνια από τον μαρτυρικό θάνατο του ήρωα Ιωάννη Δασκαλογιάννη. Πανθομολογουμένως στις ιστορικές στιγμές των Εθνών καθοριστικό ρόλο παίζουν οι ηγέτες με τα ιδανικά τους , τις ιδέες τους και την ισχυρή θέλησή τους. Έτσι και τότε ο Ιωάννης Βλάχος επονομαζόμενος και Δασκαλογιάννης (λόγω και του υψηλού μορφωτικού του επιπέδου) σε ηλικία 40-45 ετών έχοντας σαν κληροδότημα από τον πατέρα του 4 καράβια 130 τόνων περίπου το καθένα και επανδρωμένα με 80 Σφακιανούς ασκούσε εμπόριο και πειρατεία στη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα. Εδώ να σημειωθεί ότι εκείνη την περίοδο οι Έλληνες πειρατές είχαν έντονη Εθνική συνείδηση.
Έχοντας αναπτύξει στενούς δεσμούς με την Ρωσία, ο Δασκαλογιάννης προετοίμασε το 1769 την επανάσταση στα Σφακιά, συγκεντρώνοντας όπλα και πολεμοφόδια. Παρά τις αντιδράσεις κοντινών του προσώπων, ο Δασκαλογιάννης τέθηκε επικεφαλής της επανάστασης, που ξέσπασε την άνοιξη του 1770. Οι Σφακιανοί πέτυχαν σημαντικές νίκες, υποχρεώνοντας τις τουρκικές δυνάμεις να υποχωρήσουν προς τα Χανιά. Οι Τούρκοι όμως δεν άργησαν να ανασυνταχθούν και επιτέθηκαν στους Σφακιανούς σε τρία σημεία.
Για πολλούς μήνες, ο Δασκαλογιάννης και οι άνδρες του (όχι περισσότεροι από 2.000) μάχονταν ηρωικά. Η μάχη όμως ήταν άνιση. Η ρωσική βοήθεια που περίμεναν οι Σφακιανοί δεν έφθασε ποτέ. Οι Τούρκοι λεηλατούσαν περιουσίες, έσφαζαν αμάχους και έπιαναν αιχμαλώτους. Ανάμεσά τους και μέλη της οικογένειας του Δασκαλογιάννη. Οι επαναστάτες αναγκάστηκαν, τελικά, να δεχθούν τους όρους που επέβαλαν οι Τούρκοι. Ο Δασκαλογιάννης αναγκάστηκε να παραδοθεί πιστεύοντας στην υπόσχεση των Τούρκων ότι θα σταματούσαν τις σφαγές και θα έδιναν αμνηστία.
Στις 17 Ιουνίου 1771, οι Τούρκοι τον οδήγησαν στις Τρεις Καμάρες και τον έγδαραν ζωντανό, μπροστά στον τουρκικό όχλο. Ο Πασάς μάλιστα φώναξε έναν βάρβαρο γενίτσαρο, ειδικό στους βασανισμούς, και του παράδωσε τον Δάσκαλο λέγοντάς του ότι θέλει το θάνατο σκληρό και στην μεγάλη πλατεία. Ανάγκασαν, μάλιστα, τον αδερφό του, να παρακολουθήσει το φρικτό θέαμα. Το σώμα του Κρητικού ήρωα έμεινε εκεί για δύο ημέρες. Στην συνέχεια, δόθηκε άδεια στους χριστιανούς να ανοίξουν έναν λάκκο και να το θάψουν. Πολλοί από τους συντρόφους του Δασκαλογιάννη φυλακίστηκαν στον Κούλε και υπέστησαν φοβερά βασανιστήρια. Η κόρη του, Μαρία, υποχρεώθηκε να παντρευτεί Τούρκο.
Η επανάσταση του «θρυλικού» Δασκαλογιάννη «πνίγηκε» στο αίμα. Κράτησε όμως ζωντανή την φλόγα της ελευθερίας στην Κρήτη. Ο σπόρος, λοιπόν, της επανάστασης του Δασκαλογιάννη, δεν πήγε χαμένος. Δεν έπεσε σε άγονο έδαφος. Αποτέλεσε την πρώτη, από μια σειρά εξεγέρσεων και επαναστάσεων, που αρχικά έφεραν την ποθητή ελευθερία της πατρίδας μας, και αργότερα την ελευθερία και του νησιού μας.
