Άρθρο του Μιχαήλ Παναγιωτόπουλου,
Αντιναυάρχου (ε.α.) ΠΝ
Στην Ελεύθερη Ώρα της Κυριακής
Την ερχόμενη Τετάρτη 17 Φεβρουαρίου, συμπληρώνονται 107 χρόνια από την ανακήρυξη της «Αυτόνομης Πολιτείας της Βορείου Ηπείρου». Για να βάζουμε τα πράγματα στη θέση τους αλλά και για να καταλάβουν όσοι δεν γνωρίζουν την Ελληνική ιστορία, η Βόρειος Ήπειρος δεν είναι απλώς μια περιοχή που ζουν αδελφοί μας Έλληνες ως μειονότητα, οι δεσμοί είναι πολύ πιο στενοί.
Η Βόρειος Ήπειρος είναι ένα σημαντικότατο κομμάτι της πατρίδας μας, είναι ένα κομμάτι του Ελληνισμού, είναι ένα τμήμα των Ελλήνων το οποίο έχει αποσπαστεί εκβιαστικά από την επικράτεια της Ελλάδας και έχει παραχωρηθεί από τις τότε «Μεγάλες Δυνάμεις», Ιταλία και Αυστρο-Ουγγαρία, στην Αλβανία. Τα γεγονότα που οδήγησαν σε αυτό το αποτρόπαιο ατόπημα δεν ανήκουν στο βαθύ ιστορικό παρελθόν της Ελλάδας, αντιθέτως είναι κομμάτι της σύγχρονης ιστορίας μας και είναι άκρως ενδεικτικά των ρόλων των συμμάχων μας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όσο και των εσωτερικών πολιτικών προστριβών. Η κατάφωρη αδικία εις βάρος των Βορειοηπειρωτών Ελλήνων και η αδιαφορία του διεθνούς παράγοντα δεν ανήκουν στο παρελθόν αλλά συνεχίζονται και μέχρι τις ημέρες μας, με τελευταία θλιβερά γεγονότα πρώτον, την λεγόμενη «Απογραφή των Εθνοτήτων» τον Οκτώβριο του 2011 και δεύτερον την άνανδρη δολοφονία του μάρτυρα Κωνσταντίνου Κατσίφα στις 28 Οκτωβρίου του 2018.
Ας δούμε όμως εν τάχει τα γεγονότα που οδήγησαν στην ανακήρυξη της «Αυτόνομης Πολιτείας της Βορείου Ηπείρου». Έως το 1912 ολόκληρη η Ήπειρος δεν είχε ελευθερωθεί ακόμη, αλλά αποτελούσε ενιαία γεωγραφική ενότητα υπό απελευθέρωση από την μητέρα Ελλάδα. Με την κατάρρευση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, οι Τούρκοι αναγνώρισαν αυθαίρετα ως Αλβανικά τα διαμερίσματα (βιλαέτια) της Σκόδρας, του Κοσόβου, του Μοναστηρίου αλλά και των Ιωαννίνων, λόγω του ομόθρησκού τους με τους Αλβανούς και της προσυμφωνημένης συμμαχίας τους στους Βαλκανικούς πολέμους που ακολούθησαν. Οι Αλβανοί τάχθηκαν στην πλευρά των «Νεότουρκων» και από τον Δεκέμβριο του 1912 έως τον Μάρτιο του 1913, αλλά παρόλα αυτά ο Ελληνικός στρατός προελαύνει και απελευθερώνει την Κορυτσά, το Μπιζάνι, τα Ιωάννινα, το Αργυρόκαστρο, την Κλεισούρα και το Τεπελένι.
Στις 30 Μαΐου 1913 υπογράφθηκε η Συνθήκη του Λονδίνου, με την οποία τελείωσε ο Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος. Με αυτήν την Συνθήκη συγκροτήθηκε ως Κράτος η Αλβανία. Στο νεοσύστατο Αλβανικό κράτος οι τότε μεγάλες δυνάμεις (ΗΠΑ, Αγγλία, Γερμανία, Ρωσία, Γαλλία και Αυστροουγγαρία) με το Σύμφωνο της Φλωρεντίας στις 17 Δεκεμβρίου 1913, συμπεριέλαβαν από μόνοι τους και το κομμάτι της Βορείου Ηπείρου. Με το Πρωτόκολλο της Φλωρεντίας που ακολούθησε στις 17 Φεβρουαρίου του 1914, παραχωρήθηκαν στην Αλβανία το Αργυρόκαστρο, το Βουθρωτό, το Δέλβινο, η Κορυτσά, η Χειμάρρα, οι Άγιοι Σαράντα και η νήσος Σάσων και ο ελληνικός στρατός κλήθηκε να αποχωρήσει από τα μέρη αυτά που είχε ο ίδιος απελευθερώσει.
Η Ελλάδα, αν και νικήτρια των πολέμων, υπέστη αισχρό εκβιασμό από τις Μεγάλες Δυνάμεις και για να κρατήσει τα νησιά του Αιγαίου, αναγκάστηκε να αποσυρθεί επίσημα από την Βόρεια Ήπειρο. Οι εκεί Έλληνες αντέδρασαν δυναμικά για να προστατευθούν από τα Αλβανικά σώματα ενόπλων ατάκτων. Χαρακτηριστική είναι η προκήρυξη των «Ιερολοχιτών του Δραγατσανίου» που αναφέρει ότι «Λαός ελευθερωθείς δια του ξίφους δεν δουλούται δια του καλάμου».
Με την αποχώρηση των Ελληνικών στρατευμάτων, συγκροτήθηκε η κυβέρνηση της «Αυτόνομης Δημοκρατίας της Βορείου Ηπείρου», με πρόεδρο τον Γεώργιο Χρηστάκη-Ζωγράφο και μέλη της τους Μητροπολίτες Κονίτσης και Κορυτσάς, τον Συνταγματάρχη Δημήτριο Δούλη ως Υπουργό Στρατιωτικών, τον Αλέξανδρο Καραπάνο ως Υπουργό Εξωτερικών, τον Μητροπολίτη Δρυϊνουπόλεως Βασίλειο ως Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων και τον Ιωάννη Παρμενίδη, ως Υπουργό Οικονομικών. Η επίσημη ανακήρυξη έγινε στις 17 Φεβρουαρίου έξω από το Αργυρόκαστρο, στη θέση Άσμακα, όπου υψώθηκε η σημαία της Αυτόνομης Βορείου Ηπείρου και ανακηρύχθηκε επίσημα η αυτονομία της.
Ακολούθησαν αγώνες των Βορειοηπειρωτών που αμύνθηκαν με επιτυχία στους επιτιθέμενους Αλβανούς. Η «Αυτόνομη Πολιτεία της Βορείου Ηπείρου» ήρθε σε συνεννόηση με τη Διεθνή Επιτροπή Ελέγχου, στην οποία είχε ανατεθεί ο έλεγχος της πολιτικής διοικήσεως και των οικονομικών του Αλβανικού κράτους και υπεγράφη το Πρωτόκολλο της Κέρκυρας στις 17 Μαΐου 1914. Με αυτό αναγνωρίσθηκε ο Ελληνικός χαρακτήρας της Βορείου Ηπείρου και δόθηκαν στους κατοίκους των επαρχιών Αργυροκάστρου και Κορυτσάς «εκτεταμένα προνόμια διοικητικά, εκκλησιαστικά, σχολικά και γλωσσικά». Η εκατέρωθεν όμως δυσπιστία των αντιμαχομένων, οδήγησε σε νέες συγκρούσεις και οι Μεγάλες Δυνάμεις με τη συγκατάθεση της Ιταλίας ζήτησαν από την Ελλάδα να ανακαταλάβει στρατιωτικά τη Βόρειο Ήπειρο, προκειμένου να επιβάλλει την τάξη και την ασφάλεια στο αναρχοκρατούμενο τότε κράτος της Αλβανίας, περιλαμβανομένης και της «Αυτόνομης Πολιτείας της Βορείου Ηπείρου». Αφού έγινε η παράδοση της Χώρας στον Ελληνικό στρατό μέσα σε γιορταστική ατμόσφαιρα, η κυβέρνηση της «Αυτονόμου Πολιτείας της Βορείου Ηπείρου» παραιτήθηκε. Το Μάρτιο του 1916 η Ελλάδα κήρυξε την ένωση της Βορείου Ηπείρου με δύο νομούς, του Αργυροκάστρου και της Κορυτσάς και με εκπροσώπηση στην Βουλή των Ελλήνων. Δυστυχώς μετά το πέρας του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, οι «Μεγάλες Δυνάμεις» έδωσαν και πάλι την Βόρειο Ήπειρο στην Αλβανία το 1921.
Έκτοτε, μετά από το διάστημα του Μεσοπολέμου, τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και μέχρι τον Ψυχρό πόλεμο και την μετά απ’ αυτόν περίοδο, ο Ελληνικός πληθυσμός της Αλβανίας υφίσταται διαρκώς διώξεις, περιορισμούς και καταπατήσεις των στοιχειωδών δικαιωμάτων του. Το διάστημα 1933-35 τα ελληνικά σχολεία στην Βόρεια Ήπειρο τελούσαν υπό διωγμό και παύση λειτουργίας. Το ζήτημα έφτασε στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, η οποία δικαίωσε την Βόρεια Ήπειρο. Οι αλβανικές αρχές συνεχώς καταδιώκουν τους ‘Έλληνες της περιοχής με λεηλασίες σπιτιών, κατάφωρες και παρανοϊκές χρηματικές απαιτήσεις, καταπατήσεις ιδιοκτησιών, γκρέμισμα εκκλησιών και εκφοβισμούς, ενώ και οι δικαστικές αρχές της Αλβανίας φέρονται να λειτουργούν πάντα μεροληπτικά εις βάρος τους. Είναι τόσο έντονη η καταπίεση που υφίστανται, που ακόμα και το να μιλήσει κάποιος την ελληνική γλώσσα, αποτελεί λόγο για να προπηλακιστεί ή και να δολοφονηθεί, όπως συνέβη στην περίπτωση του Αριστοτέλη Γκούμα τον Αύγουστο του 2010. Ο θάνατός του προήλθε κατόπιν λογομαχίας στο εμπορικό κατάστημα που διατηρούσε στη Χειμάρρα, όταν οι τρεις δράστες απαίτησαν να σταματήσει να μιλάει ελληνικά και ο Γκούμας αρνήθηκε. Μετά από λίγη ώρα οι Αλβανοί δράστες οδήγησαν το ΙΧ τους πάνω από το σώμα του θύματος και τον καταπλάκωσαν τουλάχιστον τρεις φορές, προκειμένου να σιγουρέψουν το θάνατό του.
Κατά την πρώτη απογραφή στην Αλβανία μετά την πτώση του Χότζα τον Οκτώβριο του 2011, τα στοιχεία που χρησιμοποιήθηκαν και φυσικά και τα αποτελέσματα, ήταν εντελώς προσανατολισμένα ώστε να εμφανίσουν τους Έλληνες της Βορείου Ηπείρου αισθητά μειωμένους και να εκμηδενίσουν την δύναμη της ομογένειας και τα δικαιώματά της. Η άνανδρη και αναίτια δολοφονία του πατριώτη Βορειοηπειρώτη Κωνσταντίνου Κατσίφα τον Οκτώβριο του 2018, φανέρωσε το συνεχιζόμενο και αμείωτο μίσος και το κυνηγητό των Αλβανών απέναντι στους Βορειοηπειρώτες αδελφούς μας.
Όπως δήλωσε ο επίτιμος Α/ΓΕΣ Στρατηγός ε.α. κ. Ζιαζιάς, «το Βορειοηπειρωτικό ζήτημα εξελίχθηκε σε δίπρακτο δράμα, του οποίου η μεν πρώτη πράξη παίχθηκε στα πεδία των μαχών και κατάληξε σε νικητήριο θρίαμβο, ενώ η δεύτερη πράξη εκτυλίχθηκε στα σκοτεινά παρασκήνια της διπλωματίας και μεταβλήθηκε σε εθνική τραγωδία, που αναμένει ακόμη την προσήκουσα κάθαρση».
Για να προστατευθεί και να διατηρηθεί το ελληνικό στοιχείο στην Βόρεια Ήπειρο, χρειάζεται εθνική στρατηγική και αποφασιστικότητα. Οι μέχρι τώρα κυβερνήσεις αλλά και αντιπολιτεύσεις όχι μόνο δεν ενδιαφέρονται για τους Έλληνες Βορειοηπειρώτες, αλλά τάσσονται φανερά αρωγοί της Αλβανικής κυβέρνησης, η οποία δεν χάνει ευκαιρία να μας κατηγορεί και να τάσσεται φανερά υπέρ των Τούρκων. Οι «Έλληνες για την Πατρίδα» στηρίζουν έμπρακτα τον αγώνα των αδελφών μας για σεβασμό των δικαιωμάτων τους και ως ανθρώπων αλλά και ως Ελλήνων. Συμμετέχουμε ενεργά στις εκδηλώσεις των συλλόγων των Βορειοηπειρωτών, όπως τον περασμένο Οκτώβριο στο μνημόσυνο του Κωνσταντίνου Κατσίφα και σε κάθε ευκαιρία αναδεικνύουμε τα δίκαια αιτήματά τους. Στην εκδήλωση για τα 107 χρόνια από την ανακήρυξη της «Αυτόνομης Πολιτείας της Βορείου Ηπείρου» θα είμαστε παρόντες εφόσον το επιτρέπουν τα μέτρα για την αντιμετώπιση της «πανδημίας». Στο εγγύς μέλλον οπότε και θα είμαστε ενεργά εντός της Βουλής, οι Βορειοηπειρώτες θα έχουν ένα ισχυρό σύμμαχο στο πλευρό τους. Μέχρι τότε καλή δύναμη και καλή συνέχεια.
