Γράφει ο Νίκος Μακρής
Στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα της ΕΟΚΑ πολλά ήταν τα παλικάρια που με την ανδρεία που επέδειξαν στα πεδία των μαχών, αλλά και με τη θυσία τους δόξασαν τον αγώνα. Ας σταθούμε σε ένα νέο παλικάρι που δεν λογάριασε τα νιάτα του και θυσιάστηκε σαν σήμερα το 1957 για την Ένωση της Μεγαλονήσου με τη μητέρα Ελλάδα. Μιλάμε για τον Ευαγόρα Παλληκαρίδη.
Γεννήθηκε στην Τσάδα της Πάφου το 1938. Τον Απρίλη του 1953 κατά την περίοδο διαδηλώσεων στη Κύπρο εναντίον της βρετανικής κατοχής ο νεαρός Ευαγόρας ήταν στην πρώτη γραμμή. Συγκεκριμένα στις 2 Ιουνίου γίνεται η στέψη της βασίλισσας Ελισάβετ. Έτσι στην Αγγλία και σε όλες τις αποικίες γίνονταν προετοιμασίες. Στην Πάφο στο "Ιακώβειο γυμναστήριο" αναρτάται η αγγλική σημαία. Αυτό εξόργισε σε μεγάλο βαθμό. Δεκαπέντε χρόνων ήταν το λεβεντόπαιδο ο Ευαγόρας όταν αναρριχάται στον ιστό, κατεβάζει και σκίζει την κατοχική σημαία. Εν συνεχεία, οι μαθητές έρχονται σε σύγκρουση με την αστυνομία η οποία ενισχύεται από Τούρκους. Μετά από τον αγώνα των μαθητών, η Πάφος ήταν η μόνη περιοχή όπου δεν γιορτάστηκε η στέψη. Ο Ευαγόρας συλλαμβάνεται αλλά λόγω του νεαρού της ηλικίας του αφήνεται ελεύθερος.
Το 1955 σε ηλικία μόλις 17 ετών ο Παλληκαρίδης θα εγκαταλείψει το σχολείο και θα ενταχθεί στην ΕΟΚΑ ως αντάρτης.
Στις 17 Νοεμβρίου του '55 κατά τη διάρκεια μαθητικών κινητοποιήσεων οι στρατιώτες έλαβαν εντολή να πυροβολήσουν τους διαδηλωτές. Ο Ευαγόρας συλλαμβάνεται και οδηγείται στο δικαστήριο με την κατηγορία ότι συμμετείχε παράνομα σε οχλαγωγίες. Ο Ευαγόρας δεν παραδέχτηκε την κατηγορία και η δίκη αναβλήθηκε για τις 6 Δεκεμβρίου. Ήταν η αρχή του τέλους.
Μια μέρα πριν τη δίκη, μπαίνει κρυφά στο σχολείο και αφήνει στην έδρα ένα σημείωμα:
"Παλιοί συμμαθηταί,
Αυτή την ώρα κάποιος λείπει ανάμεσά σας, κάποιος που φεύγει αναζητώντας λίγο ελεύθερο αέρα, κάποιος που μπορεί να μη τον ξαναδείτε παρά μόνο νεκρό. Μην κλάψετε στον τάφο του, Δεν κάνει να τον κλαίτε. Λίγα λουλούδια του Μαγιού σκορπάτε του στον τάφο. Του φτάνει αυτό ΜΟΝΑΧΑ.
Θα πάρω μιαν ανηφοριά θα πάρω μονοπάτια
να βρω τα σκαλοπάτια που παν στη Λευτεριά.
Θ΄ αφήσω αδέλφια συγγενείς, τη μάνα, τον πατέρα
μεσ΄ τα λαγκάδια πέρα και στις βουνοπλαγιές.
Ψάχνοντας για τη Λευτεριά θα ΄χω παρέα μόνη
κατάλευκο το χιόνι, βουνά και ρεματιές.
Τώρα κι αν είναι χειμωνιά, θα ΄ρθει το καλοκαίρι
Τη Λευτεριά να φέρει σε πόλεις και χωριά.
Θα πάρω μιαν ανηφοριά θα πάρω μονοπάτια
να βρω τα σκαλοπάτια που παν στη Λευτεριά.
Τα σκαλοπάτια θ΄ ανεβώ, θα μπω σ΄ ένα παλάτι,
το ξέρω θαν απάτη, δεν θαν αληθινό.
Μεσ΄ το παλάτι θα γυρνώ ώσπου να βρω τον θρόνο,
βασίλισσα μια μόνο να κάθεται σ΄ αυτό.
Κόρη πανώρια θα της πω, άνοιξε τα φτερά σου
και πάρε με κοντά σου, μονάχα αυτό ζητώ.
Γειά σας παλιοί συμμαθηταί. Τα τελευταία λόγια τα γράφω σήμερα για σας. Κι όποιος θελήσει για να βρει ένα χαμένο αδελφό, ένα παλιό του φίλο, ας πάρει μιαν ανηφοριά ας πάρει μονοπάτια να βρει τα σκαλοπάτια που παν στη Λευτεριά. Με την ελευθερία μαζί, μπορεί να βρει και μένα. Αν ζω, θα μ΄ βρει εκεί."
Στις 18 Δεκεμβρίου του 1956 μαζί με δύο συναγωνιστές μετέφεραν οπλισμό αλλά βρέθηκαν αντιμέτωποι με βρετανική περίπολο. Οι δυο κατάφεραν να διαφύγουν αλλά ο ίδιος όχι. Συλλαμβάνεται και μεταφέρεται στη Λευκωσία όπου κατηγορείται για κατοχή και διακίνηση οπλισμού.
Η δική ορίζεται για τις 25 Φεβρουαρίου. Αξιοσημείωτα είναι τα λόγια του νεαρού ήρωα έναντι των δικαστών. Συγκεκριμένα λέει:
"Γνωρίζω ότι θα με κρεμάσετε. Ό,τι έκαμα το έκαμα ως Έλλην Κύπριος όστις ζητεί την Ελευθερίαν του. Τίποτα άλλο."
Την επόμενη της δίκης οι μαθητές του Γυμνασίου της Πάφου απέχουν από τα μαθήματα ως ένδειξη διαμαρτυρίας ώστε να απονεμηθεί χάρη στον Παλληκαρίδη. Παρενέβησαν ακόμα και η Βουλή των Ελλήνων, ιερείς, δήμαρχοι. Αλλα είς μάτην. Ο Χάρτινγκ και η βρετανική διπλωματία απορρίπτει την απονομή χάριτος.
Ο Ευαγόρας λίγο πρίν την ηρωική θυσία του θα γράψει το τελευταίο του γράμμα όπου λέει:
"Θ΄ ακολουθήσω με θάρρος τη μοίρα μου. Ίσως αυτό να ναι το τελευταίο μου γράμμα. Μα πάλι δεν πειράζει. Δεν λυπάμαι για τίποτα. Ας χάσω το κάθε τι. Μια φορά κανείς πεθαίνει. Θα βαδίσω χαρούμενος στην τελευταία μου κατοικία. Τι σήμερα τι αύριο; Όλοι πεθαίνουν μια μέρα. Είναι καλό πράγμα να πεθαίνει κανείς για την Ελλάδα. Ώρα 7:30. Η πιο όμορφη μέρα της ζωής μου. Η πιο όμορφη ώρα. Μη ρωτάτε γιατί."
Πέθανε δια απαγχονισμού στις 14 Μάρτη του 1957 σε ηλικία μόλις 19 ετών. Ήταν ο νεαρότερος αλλά και ο τελευταίος αγωνιστής της Κύπρου που απαγχονίστηκε από τους Άγγλους αποικιοκράτες. Ο τάφος του βρίσκεται στα φυλακισμένα μνήματα στη Λευκωσία.
Ως Έλληνες εθνικιστές-αλλά και προσωπικά ως άτομο που υπηρέτησα στην 35η Μοίρα Καταδρομών στην Κύπρο-πάντα θα τιμούμε όλες τις ηρωικές μορφές που έδωσαν τη ζωή τους για τη λευτεριά της Κύπρου. Μέχρι να γίνει το ΠΟΘΟΥΜΕΝΟ. Να ενωθεί η Μεγαλόνησος με την μητέρα Ελλάδα και να δικαιωθεί ο αγώνας της ΕΟΚΑ, ο αγώνας του Νίκου Σαμψών στην Ομορφίτα, οι μάχες των ελληνοκυπρίων και ελλαδιτών κατά τη διάρκεια του Αττίλα μέχρι τη θυσία του Τάσου Ισαάκ και του Σολωμού Σολωμού τον Αύγουστο του 1997.
