Άρθρο του Μιχαήλ Παναγιωτόπουλου,
Αντιναυάρχου (ε.α.) ΠΝ
Στην Ελεύθερη Ώρα της Κυριακής
Την προηγούμενη Κυριακή 7 Μαρτίου, βασικό σημείο του άρθρου μου ήταν η μονομερής ανακήρυξη από πλευράς Αιγύπτου, των ενεργειακών της οικοπέδων στην ανατολική Μεσόγειο. Συγκεκριμένα, η σχεδίαση από την Αίγυπτο του οικοπέδου «EG-MED-W18» όπως είχα αναφέρει, έθιγε την δυνητική ΑΟΖ ανατολικά του 28ου Μεσημβρινού και άφηνε περιθώριο στην Τουρκία να υποστηρίξει ότι η Αίγυπτος θεωρούσε αυτήν συνομιλητή για την συγκεκριμένη περιοχή και όχι την Ελλάδα. Με αυτή τη σχεδίαση θιγόταν άμεσα η επήρεια του Καστελόριζου στην Ελληνική ΑΟΖ και αποκοπτόταν η ένωση ΑΟΖ Ελλάδας Κύπρου.
Η Τουρκία έσπευσε αμέσως να εκμεταλλευτεί την ευκαιρία, με δηλώσεις του ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου, όπου ανέφερε ότι « (Η Αίγυπτος) σεβάστηκε τα νότια σύνορα της υφαλοκρηπίδας μας, ανατολικά του 28ου παράλληλου. …Θα μπορούσαμε μετά από διαπραγματεύσεις να υπογράψουμε μία συμφωνία με την Αίγυπτο περί θαλάσσιων ζωνών».
Μετά από τις παραπάνω δηλώσεις, έγινε επιτέλους αντιληπτό στον Μητσοτάκη ότι το θέμα είναι σοβαρό και δεν πρέπει να υποβαθμιστεί. Κατόπιν τούτου, έγινε αρχικά τηλεφωνική επικοινωνία των δύο πρωθυπουργών και αμέσως μετά, την Δευτέρα 8 Μαρτίου, πήγε στην Αίγυπτο ο ΥΠΕΞ Δένδιας με αρμόδιους επιτελείς. Μετά από σύντομες διαβουλεύσεις, η Αίγυπτος συμφώνησε να αλλάξει τις συντεταγμένες του εν λόγω οικοπέδου ώστε να μην θίγονται τα ελληνικά δικαιώματα, και ο Δένδιας επέστρεψε εμφανίζοντας την τροποποίηση αυτή σαν νίκη. Είναι όμως έτσι; Ποια είναι τα σημεία της ανακοίνωσης των Αιγυπτιακών οικοπέδων που δεν συμφέρουν την Ελλάδα και σε ποια σημεία κάναμε λάθος χειρισμούς;
Πρώτον, με την ανακήρυξη αυτών των οικοπέδων η Αίγυπτος κατοχυρώνει περισσότερο την γραμμή που ορίσαμε ως όριο των δύο ΑΟΖ και βάσει της οποίας χάνουμε ένα κομμάτι της Ελληνικής ΑΟΖ (αυτό της μειωμένης επήρειας της Κρήτης) .
Δεύτερον, εστιάσαμε στην τροποποίηση του ανατολικού οικοπέδου «EG-MED-W18» και δεν κάναμε καμία ενέργεια για το δυτικό οικόπεδο, το «EG-MED-W11», το οποίο όπως έχω αναφέρει εκτείνεται πέραν του 26ου Μεσημβρινού, αυτή την φορά προς τα δυτικά και επηρεάζει την δυνητική Ελληνική ΑΟΖ.
Τρίτον, μετά και την πρόσφατη τροποποίηση του οικοπέδου «EG-MED-W18», χάνουμε εν μέρει την δυνατότητα να επεκτείνουμε στο μέλλον τα όρια της συμφωνίας ΑΟΖ με την Αίγυπτο, αφού όταν τα οικόπεδα αυτά δοθούν σε πετρελαϊκές εταιρίες θα είναι δύσκολο να τα τροποποιήσουμε.
Τέταρτον, αντιδράσαμε άκρως περιστασιακά, σπασμωδικά και προφανέστατα χωρίς στρατηγική, αφού η ανακήρυξη των Αιγυπτιακών οικοπέδων ήταν μια άκρως συμφέρουσα ευκαιρία για να επεκτείνουμε την συμφωνία ανατολικότερα του 28ου Μεσημβρινού, οπότε η Ελληνική ΑΟΖ θα ενωνόταν με την αντίστοιχη Κυπριακή, δίνοντας οριστικά τέλος στις παράλογες Τουρκικές διεκδικήσεις.
Πέμπτον, στην αρχή η κυβέρνηση του Μητσοτάκη ακολούθησε την γνωστή τακτική της μη ανάδειξης ενός θέματος και της τοποθέτησής του «κάτω από το χαλί». Μόνο μετά τις δηλώσεις της Τουρκίας έγινε αντιληπτό στο ΥΠΕΞ ότι πρέπει να ενεργοποιηθούν. Δηλαδή προορατικότητα, σχεδιασμός και δράση μηδέν και μόνο οι απαραίτητες αντιδράσεις όταν κάτι γίνει ευρέως αντιληπτό, με προσπάθεια υποβάθμισής του. Στην εν λόγω περίπτωση ανακοινώθηκε ότι «Το ζήτημα είναι τεχνικό και έτσι θα αντιμετωπισθεί». Βέβαια η Τουρκία μόνο σαν τεχνικό δεν το αντιμετώπισε, αλλά έσπευσε να το εκμεταλλευτεί στο έπακρο.
Έκτον, οι όλοι χειρισμοί από πλευράς Αιγύπτου άφησαν να διαφανεί μια πιθανή προσχεδίαση του θέματος για να ελέγξουν τις αντιδράσεις του Μητσοτάκη. Η αναδίπλωση της Αιγυπτιακής πλευράς στο ανατολικό οικόπεδο πιθανόν να οδηγεί στην πρόθεση εκ μέρους τους για διατήρηση του δυτικού οικοπέδου ως έχει.
Έβδομον και λίαν σημαντικό, η Τουρκία έδειξε ότι είναι έτοιμη να εκμεταλλευτεί άμεσα την ευκαιρία. Σε μελλοντική ανάδειξη του θέματος ενώ υπάρχει άλλη κυβέρνηση στην Αίγυπτο, η αντιμετώπισή του ενδεχομένως να είναι εντελώς διαφορετική και μάλιστα προς όφελος της Τουρκίας. Τα οικόπεδα που έχουν καθοριστεί μέχρι τώρα (ανατολικά και δυτικά) αφήνουν περιθώρια για τον καθορισμό των ενδιαμέσων οικοπέδων που θα τα ενώνουν και εκεί απαιτείται εγρήγορση από δικής μας πλευράς. Η τυχόν μονομερής ανακήρυξη ΑΟΖ από πλευράς Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο και η υπεράσπισή της με απειλή χρήσης βίας ως απάντηση στη στάση της Αιγύπτου, είναι ένα σενάριο που δεν μπορεί να αποκλεισθεί και σίγουρα θα απαιτήσει δυναμικούς χειρισμούς από πλευράς μας.
Εκτός από τα παραπάνω σημεία, πρέπει να αντιληφθούμε ότι τα οικόπεδα είναι θαλάσσια και πρόσφατα η Τουρκία ανακοίνωσε ότι μετά από την μη ευόδωση πρόσκτησης αεροσκαφών F-35 από τις ΗΠΑ, το κύριο βάρος της στρατηγικής της μετατοπίζεται στην θαλάσσια ισχύ. Αυτό όμως είναι μόνο εν μέρει σωστό.
Πρώτος ο πρώην Τούρκος ΥΠΕΞ Αχμέτ Νταβούτογλου έθεσε τις βάσεις της στρατηγικής του Ερντογάν στο βιβλίο του «Το Στρατηγικό Βάθος, η Διεθνής Θέση της Τουρκίας», εκδ. Ποιότητα, 2010. Εκεί αναφέρει ότι η Τουρκία είναι μια «Αρχιπελαγική» χώρα και από λάθος χειρισμό τα Δωδεκάνησα πέρασαν στην Ελλάδα και αποτελούν απειλή για την Τουρκία (σ. 243). Αν η Τουρκία θέλει να γίνει μεγάλη δύναμη πρέπει να έχει τον έλεγχο του Αιγαίου, όπου είναι αποδεκτή ακόμη και η χρήση των Ε.Δ. της Τουρκίας για την επίτευξη των στόχων της (σ. 271).
Ακολουθώντας τον Νταβούτογλου, ο θεωρητικός του δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας», ο απόστρατος Ναύαρχος και Αρχηγός του Τουρκικού ΓΕΝ Τζιχάτ Γιαϊτζί, επιδιώκει αρχικά την διχοτόμηση του Αιγαίου και την επέκταση των Τουρκικών «θαλάσσιων Ζωνών» στην ανατολική Μεσόγειο. Από την αναφορά και μόνο των βάσεων της τουρκικής στρατηγικής είναι φανερό ότι αυτή η στρατηγική είναι προσανατολισμένη στο υγρό στοιχείο όπου προσπαθεί από καιρό και συστηματικά να αυξήσει τις ναυτικές της δυνατότητες με τη συνεχή ναυπήγηση νέων μονάδων και να αποκτήσει την θαλάσσια ισχύ.
Όμως η Θαλάσσια Ισχύς, το Θουκυδίδειο «Μέγα το της Θαλάσσης Κράτος» (Θουκ. Ι 143, 5), τα «Ξύλινα Τείχη» του Δελφικού Απόλλωνα και του Θεμιστοκλή, ανήκουν ιστορικά και διαχρονικά στο Ελληνικό γίγνεσθαι. Δεν υπάρχει και δεν θα πρέπει να υπάρξει περιθώριο αμφισβήτησης της Ελληνικής κυριαρχίας όχι μόνο στο Αιγαιακό Αρχιπέλαγος αλλά και σε όλη την ανατολική λεκάνη της Μεσογείου. Το δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου, όπως εκφράστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 90 είναι επιτακτικό να διατηρηθεί την παρούσα περίοδο ενεργό και εφαρμόσιμο, πέραν από τους όποιους οικονομικούς περιορισμούς. Αυτό βέβαια δεν το έχουν αντιληφθεί οι κυβερνήσεις των τελευταίων ετών, δηλαδή του ΠΑΣΟΚ, της Νέας Δημοκρατίας και του ΣΥΡΙΖΑ, με αποτέλεσμα το Πολεμικό μας Ναυτικό να επιχειρεί με πλοία 40 ετών (το ΑΒΕΡΩΦ στον Β’ ΠΠ ήταν 29 ετών). Τα πλοία είναι μεν άκρως αξιόμαχα αλλά στερούνται όπλων και δυνατοτήτων που εμφανίστηκαν μετά την πρόσκτησή τους, όπως πυραύλους προσβολής χερσαίων στόχων μακράς εμβελείας τύπου Cruise, Aεράμυνα περιοχής κ.α. Αυτές οι δυνατότητες εκτιμώ ότι είναι απαραίτητες για να διατηρήσουμε την ναυτική μας παρουσία και ανωτερότητα στις θάλασσές μας.
Τι έχουμε κάνει για αυτό; Οι προτάσεις από πλευράς Π. Ναυτικού υπάρχουν τουλάχιστον εδώ και μια δεκαετία. Το εξετάζουν όμως σε πολιτικό επίπεδο οι κυβερνήσεις για να βρούνε την πιο «συμφέρουσα» λύση. Για περισσότερο από μισό έτος τώρα, εξετάζονται οι νέες προτάσεις που αφορούν πρόσκτηση Γαλλικών ή Αμερικανικών ή άλλων μονάδων. Τι κάνετε κε Μητσοτάκη μετά την έκθεση της Θεσσαλονίκης όπου αναφέρατε ότι θα αποκτήσουμε νέα πλοία; Ακόμη το εξετάζετε; Πότε επιτέλους θα πάρουμε νέες μονάδες στο ΠΝ; Από ό,τι βλέπετε, οι γείτονές μας ορθώνονται συνέχεια, προκαλούν και εκμεταλλεύονται κάθε ευκαιρία. Ως πότε θα κρύβετε τα θέματα κάτω από το χαλί;
Για λιγάκι ακόμη μόνο, γιατί πλησιάζει η ώρα των «Ελλήνων για την Πατρίδα». Έχουμε έτοιμο το πρόγραμμα για να διατηρήσουμε το «Της Θαλάσσης Κράτος», πρόγραμμα αποτελεσματικό και εφαρμόσιμο και τότε θα δουν όλοι οι Έλληνες μια Τουρκία που θα μας κοιτάει όχι αφ’ υψηλού αλλά με χαμηλωμένο το κεφάλι. Καλή συνέχεια και καλή δύναμη σε όλους.
