Άρθρο του Μιχαήλ Παναγιωτόπουλου,
Αντιναυάρχου (ε.α.) ΠΝ
Στην Ελεύθερη Ώρα της Κυριακής
Την προηγούμενη Τετάρτη 19 Μαΐου, ήταν η επέτειος της Γενοκτονίας των Ποντίων, των Ελλήνων του Πόντου. Είναι ημέρα μνήμης, ημέρα πόνου, ημέρα περισυλλογής αλλά και ημέρα υπερηφάνειας τόσο για τους Πόντιους όσο και για όλον τον απανταχού Ελληνισμό. Οι Έλληνες του Πόντου, ένα από τα πιο εκλεκτά τμήματα του ελληνισμού, ζούσαν στο βόρειο τμήμα της Μικράς Ασίας, περιοχή που βρέχεται από το νότιο τμήμα της Μαύρης Θάλασσας, του Εύξεινου Πόντου. Παρότι ήταν αποκομμένοι από την υπόλοιπη Ελλάδα κατάφεραν και κάτω από την Οθωμανική σκλαβιά, να διατηρήσουν την ελληνική τους συνείδηση αλλά και να διαπρέψουν.
Βασικό στοιχείο που βοήθησε στην επιβίωση του ποντιακού Ελληνισμού κατά την τουρκοκρατία, ήταν η ενασχόληση μεγάλου μέρους των Ποντίων με την μεταλλουργία. Τα μεταλλουργεία της περιοχής της Χαλδίας, η πόλη της Αργυρούπολης ή Κιουμουσχανάς, βοήθησαν να πάρει ο Πόντος σημαντικά προνόμια. Άλλα στοιχεία που χαρακτηρίζουν όλον τον Πόντο και βοήθησαν κατά την τουρκοκρατία, ήταν η έφεση των Ποντίων για το εμπόριο (είτε μεταλλευμάτων, είτε ξυλείας και αγροτικών αγαθών) και για την εκπαίδευση. Έτσι κατάφεραν να διακριθούν ανάμεσα στους άλλους πληθυσμούς (όπως Αρμένιοι και τούρκοι) που ζούσαν στις περιοχές τους και να αποκτήσουν σημαντικά προνόμια.
Αξιοσημείωτο και ιδιαίτερο επίσης χαρακτηριστικό των Ποντίων είναι η πίστη και η ευλάβειά τους. Κάθε μεγάλη πόλη, κάθε μικρότερη και κάθε χωριό είχε μητρόπολη, ή αναλογικά αρκετές εκκλησίες και πολλές μονές, με σημαντικότερη την Ιερά Μονή της Παναγίας Σουμελά κοντά στην Τραπεζούντα, που επί 16 αιώνες αποτελεί σύμβολο του ποντιακού ελληνισμού. Άλλες μονές είναι ο Άγιος Ιωάννης Βαζελώνος, ο Άγιος Γεώργιος Περιστερεώτας, η Παναγία Γουμερά, η Αγία Σοφία της Τραπεζούντας και πολλές άλλες.
Βλέπουμε δηλαδή ότι οι Πόντιοι διέθεταν και διαθέτουν τα γνώριμα χαρακτηριστικά των Ελλήνων, την αγάπη για την πατρίδα τους, την πίστη, την εργατικότητα, την έφεση στο εμπόριο και στις τέχνες, την δίψα για μάθηση και πολλά άλλα. Από όλα αυτά τα χαρακτηριστικά σε συνδυασμό με την ιστορία τους, πηγάζει και η απόλυτα δικαιολογημένη υπερηφάνεια των Ποντίων για την καταγωγή τους.
Ο Πόντος μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα γνώρισε σημαντική άνοδο, τόσο σε πλούτο και βιοτικό επίπεδο, όσο και σε πληθυσμό και πολιτισμό. Το 1865 οι Έλληνες του Πόντου ήταν 265.000 και περί το 1900 μΧ είχαν υπερδιπλασιαστεί φτάνοντας τους 700.000. Υπήρχαν πολλά σχολεία, διέθεταν τυπογραφεία, περιοδικά, εφημερίδες, λέσχες και θέατρα, απόδειξη του υψηλού τους πνευματικού επιπέδου.
Όλα αυτά άλλαξαν με την επικράτηση στην Τουρκία, του κινήματος των Νεότουρκων του Μουσταφά Κεμάλ, το 1908. Με πρόσχημα την ασφάλεια του κράτους, οι Τούρκοι από το 1915 εκτόπισαν αρχικά ένα μεγάλο μέρος του ελληνικού πληθυσμού στην ενδοχώρα, στα «Τάγματα Εργασίας» όπου οι περισσότεροι πέθαιναν από τις κακουχίες. Στα χωριά και τις πόλεις που ζούσαν οι Πόντιοι ήταν συνεχείς οι δολοφονίες, οι εξορίες και οι πυρπολήσεις των χωριών. Σε αντίδραση, οι Έλληνες του Πόντου, όπως και οι Αρμένιοι, ανέβηκαν αντάρτες στα βουνά.
Με το πέρας του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Βενιζέλος αν και στην πλευρά των νικητών, λόγω της γεωγραφικής απομόνωσης του Πόντου από τις υπόλοιπες περιοχές με πυκνό ελληνικό πληθυσμό, έκανε το μέγα λάθος κατ’ εμέ, όπως και στην περίπτωση της Βορείου Ηπείρου και απέφευγε να διατυπώσει διεκδικήσεις για τον Πόντο. Η Ελλάδα, ακόμα και αν εξασφάλιζε τη συγκατάθεση των Μεγάλων Δυνάμεων, θεώρησε ότι δεν ήταν σε θέση να παρέμβει στρατιωτικά στην περιοχή.
Μετά τη Γενοκτονία των Αρμενίων του 1915, στις 19 Μαΐου του 1919 ο Κεμάλ αποβιβάστηκε στην Σαμψούντα και ξεκίνησε η δεύτερη φάση της Γενοκτονίας των Ποντίων, η πιο άγρια. Τα θύματα, οι Ελληνικές Ποντιακές ψυχές που χάθηκαν μέχρι το 1922, ανέρχονται σε 353.000, ενώ 400.000 περίπου ήλθαν στην Ελλάδα και μικρός αριθμός στην νότια Ρωσία.
Ο «Πόντιος Κολοκοτρώνης», ο Αναστάσιος Παπαδόπουλος, ο Κοτσά Αναστάς (Μεγάλος Αναστάσης) ήταν το σύμβολο της αντίστασης και της σωτηρίας για τους Πόντιους, αλλά και ο βραχνάς των Τούρκων. Οργάνωσε ένα ένδοξο αντάρτικο που σημείωσε μόνο νίκες κατά των Τούρκων και έφραξε το δρόμο προς την ολοκληρωτική καταστροφή. Με το σταυρό στο ένα χέρι και στο άλλο το κανόνι, το «λεοντάρι της Πάφρας» θεωρείται ο τελευταίος Ακρίτας (με πρώτο τον Διγενή) του Πόντου. Μαζί του και οι άλλοι Πόντιοι οπλαρχηγοί όπως ο Ευκλείδης Κουρτίδης, ο Στέλιος Κοσμίδης, ο Παύλος Τσασνίδης, ο Μιχαήλ Κουρτσόγλου και πολλοί άλλοι, δεν έσκυψαν το κεφάλι, πήραν τα βουνά, οπλίσθηκαν, δημιούργησαν στρατιωτικά σώματα και στάθηκαν μέχρι το τέλος, όρθιοι απέναντι στον εχθρό, κάνοντας τους Πόντιους υπερήφανους.
Ο Πόντος δεν είναι κάτι μακρινό, κάτι παλαιό, κάτι άγνωστο. Οι παππούδες των τώρα ηλικιωμένων Ποντίων έζησαν αυτά τα γεγονότα, έζησαν σε αυτές τις πόλεις, βίωσαν το μαρτύριο της γενοκτονίας. Οι πόλεις του Πόντου είναι Ελληνικές και γεμάτες ιστορία. Είναι η Αμισός (Σαμψούντα) των Μιλησίων και των Αθηναίων, με τις δύο της ελληνικές συνοικίες, με το Παρθεναγωγείο, τα πολλά κοινωνικά ιδρύματα και την εφημερίδα «Φως». Είναι η Αμάσεια στα βουνά, η πατρίδα του γεωγράφου Στράβωνα, η πόλη με τις πέντε γέφυρες. Είναι η Κερασούντα με τις εννέα Ελληνικές συνοικίες, που ιδρύθηκε σύμφωνα με τον Ξενοφώντα από τους Σινωπείς και είχε τριγύρω της δάση κερασιών. Είναι η Αργυρούπολη, η πατρίδα των αρχόντων, με τα μεταλλεία αργύρου και την Ελληνική Σχολή. Είναι η Τραπεζούντα, η ωραιότερη πόλη του Πόντου, γεμάτη σχολεία, εκκλησίες αλλά και 15 λουτρά. Φημισμένο ήταν το «Φροντιστήριο», η σχολή από την οποία αποφοιτούσαν όλοι οι δάσκαλοι του Πόντου. Είναι η Σάντα με τα επτά Ελληνικά χωριά. Είναι η ορεινή Ίμερα, όπου μιλούσαν την πιο καθαρή αρχαιοπρεπή διάλεκτο του Πόντου, με τον καθεδρικό Ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου. Είναι η Κρώμνη, η Οινόη, η Μούζενα, τα Πλάτανα, τα Σούρμενα, η Πουλαντάκη, η Πάφρα, η Φάτσα, η Σινώπη πρώτη ελληνική αποικία στον Πόντο από Ίωνες και πατρίδα του φιλοσόφου Διογένη, τα Κοτύωρα, τα Κόμανα όπου απεβίωσε ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος το 407μΧ, η περιοχή Ματσούκα που από το βουνό της τον Θήχη οι Μύριοι του Ξενοφώντος ανεφώνησαν «Θάλαττα, Θάλαττα» και πολλές ακόμη περιοχές. Είναι ο Πόντος κομμάτι της Ελλάδας, περήφανο κομμάτι της Ιστορίας μας που ποτέ δεν πρέπει να ξεχάσουμε. Αξίζει μεγάλο μπράβο αλλά συνάμα και μεγάλο ευχαριστώ σε όλους τους Έλληνες Πόντιους που κρατάνε αυτό το κομμάτι ζωντανό μέσα σε κάθε πόλη της Ελλάδας, με τις φορεσιές, την ιδιαίτερη αρχαία ελληνική διάλεκτό τους, τα τραγούδια και τους χορούς τους και την υπέροχη και παγκόσμια φημισμένη κουζίνα τους.
Οι «ΕΛΛΗΝΕΣ» του Ηλία Κασιδιάρη, ως αυθεντικό πατριωτικό κόμμα, αναγνωρίζουν την σπουδαιότητα του Πόντου στην ελληνική ιστορία και την Τετάρτη 19 Μαΐου τίμησαν την γενοκτονία των Ποντίων αδελφών μας σε όλη την Ελλάδα. Στην Αθήνα με καταθέσεις στεφάνων, χαιρετισμούς και συνθήματα στην Καλλιθέα και στο Αιγάλεω σε μνημεία Ποντίων. Στην Θεσσαλονίκη με ειδική εκδήλωση στο μνημείο Ποντιακού Ελληνισμού στο Κορδελιό, κατάθεση στεφάνου και στη συνέχεια με πορεία. Στο Μενίδι, στην Κέρκυρα, στη Λάρισα, στο Αγρίνιο, στην Εύβοια και σε πολλές άλλες πόλεις, σχεδόν σε όλη την Ελλάδα έγιναν επίσης καταθέσεις στεφάνων από τους «ΕΛΛΗΝΕΣ». Κανένα κομμάτι του ελληνισμού για εμάς δεν πρέπει να είναι και δεν είναι μακριά. Επίσης με μεγάλη χαρά είδαμε εφέτος τους Πόντιους Εύζωνες στο μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη. Ο Πόντος ζει, τον τιμούμε και τον σεβόμαστε. Ζήτω ο μαρτυρικός και υπερήφανος Πόντος! Μέχρι την επόμενη Κυριακή, Χριστός Ανέστη, καλή δύναμη και καλή συνέχεια.
