Γράφει η Μαντώ Καραγιάννη
11 Ιουνίου 1821: Ημέρα απελευθέρωσης της πόλης του Αγρινίου
Η επέτειος της απελευθέρωσης του Αγρινίου αποτελεί ορόσημο για τον εορτασμό των 200 χρόνων από την ελληνική επανάσταση του 1821.
Το Αγρίνιο με την ονομασία τότε Βραχώρι επαναστατεί έναντι των Τούρκων.
Η επανάσταση στο Βραχώρι (Αγρίνιον), άργησε να εκδηλωθεί και τούτο οφείλεται στο ότι ήταν η έδρα ισχυρών τουρκικών στρατευμάτων και το τουρκικό στρατιωτικό κέντρο της Δυτικής Ελλάδος.
Ακόμα, στο Βραχώρι ήταν συγκεντρωμένοι πολλοί αξιωματούχοι επειδή ήταν και το διοικητικό κέντρο της περιοχής .
Το Βραχώρι ήταν για την Δυτική Ελλάδα ό, τι η Τριπολιτσά για την Πελοπόννησο
Στο Βραχώρι κάθε διώροφη ή τριώροφη οικοδομή ήταν τριγυρισμένη με διπλό και τριπλό καμία φορά τείχισμα και αυλόπορτες σε πολλές μεριές .
Μοναδικό φαινόμενο σε όλη την Ελλάδα, πράγμα που δηλώνει την άγρια τυραννία των Τούρκων και την τραγική θέση των ελληνικών οικογενειών που ήταν υπερδιπλάσιες των τουρκικών.
Η τυραννία έγινε αβάσταχτη ιδίως τις παραμονές της επανάστασης. Διοικητής του Βραχωρίου ήταν ο Τουρκαλβανός Νουρίκας Σερβάνης και πολιτικός διοικητής ο Λαμπρής.
Οι οπλαρχηγοί μας αποφάσισαν να επιτεθούν τη μέρα που ήταν το ραμαζάνι .
Οι επαναστατικές δυνάμεις της Αιτωλοακαρνανίας καταλάβανε θέση γύρω από την πόλη για να το εκπορθήσουν.
Η έφοδος μερικώς μόνο αιφνιδίασε τους Τούρκους που πιστεύανε ότι οι ντόπιοι δεν θα αποτολμήσουν επίθεση εναντίον της πανίσχυρης στρατιωτικής έδρας τους.
Αν και γιορτάζανε εκείνη τη μέρα, ήταν σε επιφυλακή.
Μόλις άκουσαν τους πυροβολισμούς των Ελλήνων σπεύσανε στα ενδότερα της πόλης και οχυρώθηκαν στα κεντρικά σπίτια από όπου άρχισαν να αμύνονται και να αρχίζουν τις διαπραγματεύσεις.
Συμφωνίες που δεν τηρήθηκαν .
Ανταλλαγές, ενέδρες και διέξοδοι για τους Τούρκους.
Υπογράφουν συμφωνία παραδίδοντας τα όπλα τους και να πάνε όπου θέλουν..
Έτσι, στις 11 Ιούνη 1821 έπεσε το Βραχώρι (Αγρίνιον.) Που ήταν προπύργιο των Τούρκων στη Δυτική Ελλάδα
Το τουρκοβράχωρο δεν υπήρχε πια.
Το Βραχώρι το 1668 όταν πέρασε από εκεί ο Τούρκος περιηγητής Εβλιγιά Τσελεμπή είχε τριακόσια σπίτια όπου κατοικούσαν πλούσιοι και επίσημοι Οθωμανοί οι οποίοι εκμεταλλεύτηκαν τα κτήματα της γύρω περιοχής της εύφορης πεδιάδας του Αγρινίου.
Η πόλη μας άρχισε να αναπτύσσεται με γοργούς ρυθμούς τα τέλη του 19ου αιώνα όταν στράφηκε μαζικά στην καλλιέργεια του καπνού.
Χτίστηκαν τεράστιες αποθήκες και εργοστάσια επεξεργασίας του καπνού με κυριότερες αυτές των οικογενειών Παπαστράτου, Παπαπέτρου και Παναγοπούλου .
Μετά την Μικρασιατική καταστροφή πλήθος προσφύγων έφτασαν στην πόλη και εγκαταστάθηκαν στην περιοχή Αγίου Κωνσταντίνου .
Μεγάλη μετακίνηση πληθυσμού είχαμε και από την Ήπειρο και Ευρυτανία που τους καλωσορίσανε οι τότε Αγρινιώτες και τους έκαναν την παραμονή τους πιο εύκολη στην πεδιάδα της πόλης του Αγρινίου .
Το Αγρίνιον σύμφωνα με την απογραφή του 2011 ως δήμος έχει πληθυσμό 94.181. κατοίκους.
Το Αγρίνιο τόπος μνήμης της ελληνικής επανάστασης. τιμά κάθε χρόνο τους τοπικούς ήρωες του και έχει αφιερώσει πολλές οδούς σε αυτούς.
Αθάνατοι οι ήρωες μας!
