Για μια ακόμη φορά, είμαστε στο ίδιο έργο θεατές. Κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί πως δεν γνώριζε τι θα συμβεί. Οι δασικές πυρκαγιές στην Ελλάδα δεν αποτελούν ένα «έκτακτο φυσικό φαινόμενο», αλλά τον κανόνα σχεδόν κάθε καλοκαίρι. Ειδικά, όταν οι προβλέψεις των μετεωρολόγων μιλούν για παρατεταμένο καύσωνα και ισχυρούς ανέμους, είναι είτε αφελής είτε επιτήδειος όποιος δηλώνει πως η καταστροφή ήρθε από το πουθενά. Ιδιαίτερα, με την σχεδιασμένη απαξίωση των δασικών υπηρεσιών, της τοπικής αυτοδιοίκησης, αλλά και των δυνάμεων που συμβάλλουν στην πρόληψη και στην δασοπυρόσβεση.
Επιχειρησιακό σχέδιο του κράτους, για μια ακόμη φορά, η εντολή «εκκενώστε». Μόνος στόχος να μην υπάρξουν ανθρώπινα θύματα (και άρα πολιτικό κόστος) και ας καούν περιουσίες, σπίτια, δάση και ζώα. Είναι πολλές οι καταγγελίες κατοίκων των περιοχών, που επλήγησαν, για απουσία εναέριων μέσων πυρόσβεσης, για ελλιπείς δυνάμεις επίγειων μέσων και μονάδων δασοπυρόσβεσης τις κρίσιμες πρώτες ώρες της πυρκαγιάς, αλλά και η ενισχυμένη παρουσία της αστυνομίας, που σε αρκετές περιπτώσεις εμπόδιζε κατοίκους κι εθελοντές να συμβάλουν με όσα μέσα διέθεταν στην κατάσβεση της φωτιάς. Το μήνυμα του 112, δεν φτάνει για να καλύψει τις ευθύνες του κράτους και των θεσμών του για την πρόληψη, αλλά και την ετοιμότητα αντιμετώπισης πιθανών πυρκαγιών.
Από τις πρώτες ώρες των πυρκαγιών ξεκίνησε το γνωστό μοτίβο αντιμετώπισης κρίσεων από την κυβέρνηση και τα ΜΜΕ. Μαραθώνιοι ενημέρωσης και τραγικές εικόνες, που εναλλάσσονται με δηλώσεις «ετοιμότητας και ψυχραιμίας» από τις αρμόδιες αρχές. Όταν πλέον έγινε φανερό ότι η φωτιά ξέφυγε από τον έλεγχο, είχαμε την γνωστή προσπάθεια διάχυσης της ευθύνης. Οι πολιτικοί προϊστάμενοι (Μητσοτάκης, Κικίλιας κ.α.), εμφανίστηκαν την τρίτη ημέρα της καταστροφής , αξύριστοι, με «casual» ένδυση και το «θλιμμένο» ύφος, που προτείνουν τα εγχειρίδια των επικοινωνιολόγων. Το μόνο που είχαν να πουν είναι πως το κράτος είναι εδώ για να δώσει (κάποια στιγμή…) αποζημιώσεις σε όσους έχουν πληγεί από τις καταστροφές, για τις οποίες όμως, φταίει αποκλειστικά η περιβόητη «κλιματική αλλαγή», προς την οποία άλλωστε, δεν μπορούν να απαγγείλουν κάποια κατηγορία για ποινικές ή πολιτικές ευθύνες. Και όμως, στην πραγματικότητα, οι πολιτικές ευθύνες είναι εδώ, βαραίνοντας όχι μόνο την κυβέρνηση, αλλά κι ένα ολόκληρο σύστημα, που μπροστά στις «μπίζνες» δεν διστάζει να απαξιώνει πολλαπλά τον Τόπο. Είναι αυτό ακριβώς το σύστημα, που αντί να βάλει σε πρώτη προτεραιότητα την πρόσληψη προσωπικού και την ενδυνάμωση του πυροσβεστικού σώματος, στέλνει MAT και αύρες για να καταστείλουν τους πυροσβέστες, που διαμαρτύρονται. Είναι αυτό το σύστημα, που έχει διαλύσει τις δασικές υπηρεσίες, με την Χώρα να χάνει την τεχνογνωσία της δασικής προστασίας και δασοπυρόσβεσης, παρά την διαρκή παρουσία του κινδύνου δασικών πυρκαγιών και να εκθειάζει κάθε φορά την συνεισφορά των Ρουμάνων δασοκομάντο. Είναι αυτό το σύστημα, που έχει αφήσει την Χώρα με έναν απαρχαιωμένο στόλο πυροσβεστικών οχημάτων, αλλά και εναέριων μέσων.
Η φύση και τα φυσικά φαινόμενα αντιμετωπίζονται ως εχθρός από ένα κράτος, που έχει επιλέξει τον ρόλο του «παρκαδόρου» αδίστακτων επιχειρηματικών συμφερόντων, αντιμετωπίζοντας τον Τόπο και το περιβάλλον ως οικόπεδο προς πώληση, επενδύοντας ελάχιστα στην πολιτική προστασία, στην πρόληψη, στις υποδομές κι εθίζοντας τους Έλληνες σε μια λογική παθητικού θεατή, απομακρυσμένου από την ίδια του την γη, υπό τον διαρκή φόβο των έκτακτων φαινομένων και καταστροφών.
Ίσως δοθούν κάποιες αποζημιώσεις. Και αν αυτό συμβεί, θα πραγματοποιηθεί μετά από αρκετό καιρό, με το ποσό να είναι ανεπαρκές για το μέγεθος των καταστροφών. Θα υπάρξει φίμωση κάθε κριτικής προς τα κυρίαρχα σχέδια της κυβερνητικής διαχείρισης. Θα δοθούν υποσχέσεις για ενίσχυση της πυροσβεστικής, που όμως θα μείνουν κενό γράμμα κι έτσι θα πάμε παρακάτω, μέχρι την επόμενη καταστροφή.
Οι ίδιες οι φυσικές καταστροφές αντιμετωπίζονται ως ακόμη μία μεγάλη «μπίζνα». Για αρχή, οι διαδικασίες αποκατάστασης του φυσικού τοπίου (όσο και όπου αυτές γίνουν), με τα έργα που μοιράζονται σε εργολάβους με την λογικής της «έκτακτης ανάγκης», τις ακριβές μελέτες αποκατάστασης, τις αναδασώσεις από ιδιώτες κ.ο.κ. Και από εκεί και πέρα, οι αλλαγές χρήσης γης πάνω στα καμένα, με τον κοινό νου να καταλαβαίνει πως διάφορα μεγάλα συμφέροντα (από αυτά που θεωρούν την Χώρα ιδιοκτησία τους) βλέπουν ευκαιρία για κέρδη πάνω στα αποκαΐδια, με τα αρπαχτικά της «πράσινης ενέργειας» να γεμίζουν ανεμογεννήτριες τις βουνοκορφές και τους επενδυτές της «βαριάς βιομηχανίας» του τουρισμού να σχεδιάζουν σε αυτά τα σημεία νέες ξενοδοχειακές μονάδες.
Γιώργος Μάστορας
