Την 28η Οκτωβρίου όπως κάθε χρόνο έγινε και στον Βύρωνα η καθιερωμένη εκδήλωση που προβλέπει Δοξολογία στον καθεδρικό ναό της Αγίας Τριάδος και στη συνέχεια Επιμνημόσυνη Δέηση και καταθέσεις στεφάνων στο Μνημείο του Δήμου, ομιλία του Δημάρχου και μαθητική παρέλαση.
Εφέτος είχαμε μια ιδιαιτερότητα. Το ΚΚΕ του Βύρωνα και οι περί αυτό συνιστώσες (ΚΝΕ, Συνδικάτα κ.λ.π.) επέλεξαν να κάνουν ξεχωριστή εκδήλωση την προηγούμενη Κυριακή 21 Οκτωβρίου με θέμα το Μπλόκο του Βύρωνα που έλαβε χώρα τον Αύγουστο του 1944, δηλαδή δύο (2) μόλις μήνες πριν την οριστική αποχώρηση των Γερμανών από την Ελλάδα, προκειμένου να μην εγκλωβιστούν στα Βαλκάνια από τους παρτιζάνους του Τίτο.
Ήδη είχε συνθηκολογήσει η Ιταλία με τους Συμμάχους, η Βουλγαρία είχε αλλάξει στρατόπεδο και ο Δημητρώφ εποφθαλμιούσε την έξοδο της «Μικρής Ερυθροχώρας» στο Αιγαίο. Στη Θράκη και Ανατολική Μακεδονία μαίνονταν μάχες μεταξύ Εθνικών Ανταρτικών Ομάδων ( Τσαούς Αντών κ.λ.π.) και “κόκκινων “ πλέον Βουλγάρων συνεπικουρουμένων από τμήματα του ΕΛΑΣ συγκροτημένα κυρίως από Σλαβόφωνους «Μακεδόνες».
Στην Αλβανία το καθεστώς του Χότζα ήταν βέβαιο πώς θα αντικαθιστούσε την Ιταλική κηδεμονία στην πιο φτωχή χώρα της Ευρώπης. Ολόκληρη η Ανατολική Ευρώπη περνούσε πλέον στη σφαίρα επιρροής της ΕΣΣΔ.
Σε αυτό το Γεωστρατηγικό περιβάλλον η τότε ηγεσία του ΚΚΕ θεώρησε σκόπιμη την κατάληψη της εξουσίας και μέσω του ΕΑΜ προπαγάνδιζε την επόμενη μέρα από τη επικείμενη λήξη του πολέμου όπου ο Ελληνικός Λαός θα είχε την τύχει να απολαύσει τα αγαθά του “Κόκκινου Παράδεισου”, όπως τα απολάμβαναν οι Σοβιετικές «Δημοκρατίες».
Μετά τη μάχη του Στάλινγκραντ (Φεβρουάριος 1943), η έκβαση του πολέμου ήταν πλέον μη αναστρέψιμη. Όλοι το γνώριζαν αυτό, ακόμα και οι Γερμανοί. Οι Σύμμαχοι είχαν αρχίσει συζητούν για την «Επόμενη Μέρα». Με τη Συμφωνία της Γιάλτας μοιράστηκε η Ευρώπη σε Δυτικό και Ανατολικό Στρατόπεδο. Η Ελλάδα και η Τουρκία πέρασαν οριστικά στο Δυτικό Στρατόπεδο με τη σύμφωνη γνώμη του Στάλιν. Παρ’ όλα αυτά το ΕΑΜ συνέχιζε τον πόλεμο προκειμένου να κατακτήσει την εξουσία για την μετά τον πόλεμο εποχή. Ο Α’ Γύρος είχε αρχίσει.
Σε αυτόν τον πόλεμο αντίπαλοι ήταν από τη μια μεριά το ΚΚΕ μέσω του ΕΑΜ με σκοπό την εγκαθίδρυση κομουνιστικού καθεστώτος με Διεθνιστικό προσανατολισμό «Κάτω τα Σύνορα και οι Πατρίδες», και από την άλλη οι Εθνοκεντρικού προσανατολισμού οργανώσεις που ήθελαν μια Ελλάδα σύμφωνα με τα πρότυπα των Δημοκρατικών αρχών της νέας Ευρώπης.
Στα πλαίσια αυτού του πολέμου το ΕΑΜ χρησιμοποίησε έντεχνα μεθόδους που θα υποστήριζαν τις επιχειρήσεις του. Η πιο προσφιλής ήταν η αξιοποίηση μιας διαταγής του Χίτλερ που προέβλεπε αντίποινα σε ενέργειες κατά του προσωπικού των Γερμανικών Μονάδων. Για κάθε Γερμανό στρατιώτη που θα έχανε τη ζωή του από αντάρτες θα εκτελούντο δέκα (10) άτομα που θα επελέγοντο από αυτούς που ήταν ύποπτοι για το φόνο είτε βοηθούσαν υλικά ή υποστήριζαν τους αντάρτες με κάθε τρόπο. Με αυτή τη μέθοδο το ΕΑΜ δημιουργούσε «Ηρωες» και «Μάρτυρες» και πίστευε ότι έτσι θα συσπειρώσει τον Ελληνικό Λαό στις τάξεις του ΚΚΕ, παρουσιάζοντας με την προπαγάνδα του όλους τους εθνικιστές ως «Προδότες» , «Ταγματασφαλίτες», «Χαφιέδες» «Δοσίλογους» και «Συνεργάτες των Γερμανών».
Το Μπλόκο του Βύρωνα υπάγεται σε μία από αυτές τις επιχειρήσεις του ΕΑΜ. Έπρεπε να βρεθούν νέοι «μάρτυρες» για να αναγκάσουν τον λαό να στραφεί στο ΕΑΜ βλέποντάς το σαν σωτήρα και όχι σαν γεννήτορα των παθών του. Έτσι λοιπόν κάποια μέρα του Αυγούστου του 1944 έδωσαν εντολή σε έναν ανήλικο που τον είχαν υποβάλλει σε πλύση εγκεφάλου ότι με αυτό που θα κάνει θα συμβάλλει στην απελευθέρωση της Ελλάδας να σκοτώσει με ενέδρα έναν Γερμανό. Το παιδί αυτό πιθανόν να μην είχε καν την διακριτική ικανότητα να εκτιμήσει τις συνέπειες αυτής του της πράξης. Ενδεχομένως στο παιδικό μυαλό του να φανταζόταν τον εαυτό του ισάξιο με τους ήρωες του 21 που έβλεπε τις φιγούρες τους στους τοίχους της σχολικής αίθουσας.
Επακόλουθο της δολοφονίας του Γερμανού ήταν τα αντίποινα. Επειδή βέβαια οι Γερμανοί ήξεραν ότι η δολοφονία του Γερμανού ήταν έργο του ΕΑΜ επέλεξαν να εκτελέσουν δέκα (10) άτομα τα οποία σαφώς είχαν σχέση με αυτό.
Από τότε μέχρι τώρα στο μνημείο του Βύρωνα τιμώνται αυτοί οι δέκα (10) Βυρωνιώτες που πλήρωσαν με τη ζωή τους μια ενέργεια που δεν είχε κανένα επιχειρησιακό αντίκτυπο στην εξέλιξη του Β’ ΠΠ. Ήταν απλά ένα τέχνασμα του ΕΑΜ να «ματώσει» ο Βύρωνας ώστε ο λαός που κατά κανόνα τότε αποτελείτο από Μικρασιάτες να ενσωματωθεί στις τάξεις του. Ως ένα βαθμό βέβαια το πέτυχαν.
Οι ετήσιες εκδηλώσεις που γίνονται για το Μπλόκο του Βύρωνα καπηλεύονται φυσικά από τα κόμματα «της Αριστεράς και της Προόδου» και ποτέ δεν αναφέρεται ότι ήταν μια επιχείρηση του ΕΑΜ για στρατολόγηση οπαδών του ΚΚΕ. Ο μέσος Βυρωνιώτης αγνοεί τα πραγματικά αίτια και τους ηθικούς αυτουργούς της τραγωδίας και πιστεύει ότι οι Εθνικιστές ήταν συνεργάτες του εχθρού ενώ η πραγματικότητα είναι διαμετρικά αντίθετη. Αποσιωπάται συστηματικά το γεγονός ότι το ΕΑΜ ήλθε σε συμφωνία με τους Γερμανούς για την παράδοση οπλισμού στον ΕΛΑΣ με αντάλλαγμα την ανεμπόδιστη αποχώρησή τους από την Ελλάδα. Φυσικά ουδείς λόγος για το σκοπό που προοριζόταν αυτός ο οπλισμός που δεν ήταν άλλος από την κατάληψη της εξουσίας.
Εφέτος στον Βύρωνα είδαμε μία διάσπαση των κομμάτων της «Αριστεράς και της Προόδου». Ο υπογράφων το άρθρο κατέθεσε στεφάνι ως στέλεχος του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού (ΕΕΣ) Βύρωνα.
Η Δημοτική Αρχή προσκείμενη στον ΣΥΡΙΖΑ μετά από έναν ομηρικό καυγά δεν προσήλθε στην εκδήλωση του ΚΚΕ της 21 Οκτωβρίου. Ομοίως το ΚΚΕ δεν προσήλθε στην εκδήλωση του Δήμου στις 28 Οκτωβρίου. Αυτά βέβαια συμβαίνουν και στα καλλίτερα σπίτια.
Χατζηλιάδης Δημήτριος,
τ. Καθηγητής Στρατιωτικής Ιστορίας
