Τα κλασσικά πειράματα της κοινωνικής ψυχολογίας πάνω στο θέμα της κοινωνικής επιρροής και της υπακοής έχουν δείξει την τάση των ατόμων άλλοτε να υπακούουν τυφλά σε διαταγές ανωτέρων ή «επιστημόνων», ακόμα και όταν οι διαταγές αυτές είναι απολύτως παράλογες και απάνθρωπες, και άλλοτε να εκλογικεύουν την υπακοή τους εμφανίζοντάς την, εκ των υστέρων, όχι ως μορφή δουλικής υποταγής, αλλά ως προϊόν της δικής τους ελεύθερης βούλησης και επιλογής. Όμως, οι έρευνες αυτές, παρά το ενδιαφέρον τους, δεν επαρκούν για να ερμηνεύσουν τα σημερινά φαινόμενα της πρόθυμης εγκατάλειψης των νομικών δικαιωμάτων και ελευθεριών από ένα μεγάλο πληθυσμιακό μέγεθος, έστω κατά φαντασία, δικαιωματούχων.
Επειδή, λοιπόν, κατά το διάστημα της πανδημίας παρόμοιες «αιρετικές φωνές» επιφυλακτικών ή ρητά διαφωνούντων πολιτών, αλλά και ειδικών επιστημόνων με διεθνείς περγαμηνές, ακούστηκαν πολλές και από παντού, στην βάση των πορισμάτων της κοινωνικής ψυχολογίας περί του ρόλου της ομοφωνίας στις διαδικασίες της πλειοψηφικής κοινωνικής επιρροής, θα περίμενε κάποιος ότι οι τοπικές, επιστημονικά μάλλον δευτεροκλασάτες, επιτροπές των καθεστωτικών γιατρών, που με εντολή της κυβερνητικής εξουσίας εγκαταστάθηκαν στα επίσημα ΜΜΕ, κατευθύνοντας τις συμπεριφορές των Ελλήνων στο όνομα της ιατρικής επιστήμης και του ορθού λόγου, θα είχαν πολύ μεγαλύτερες δυσκολίες να εισακουστούν απ’ ό,τι είχαν στην πραγματικότητα.
Για πολλούς αναλυτές, τόσο η πρόθυμη συμμόρφωση στις οδηγίες και στις εντολές του καθεστώτος, όσο και η διστακτική στάση ενός σαστισμένου και επιφυλακτικού τμήματος της κοινής γνώμης (των «ψεκασμένων», σύμφωνα με τους «πολιτικά ορθούς»… αψεγάδιαστους και «αψέκαστους» κύκλους), αποτελούν ενδείξεις της προπαγανδιστικής αποτελεσματικότητας των επιδοτούμενων από την κυβερνητική «λίστα Πέτσα» ΜΜΕ. Όπως και να έχει, οι πρόθυμοι να συμμορφωθούν από την αρχή στις αντιφατικές υγειονομικές οδηγίες της κυβέρνησης, λόγω του φόβου των συνεπειών του κορωνοϊού, ήταν πολλοί, ανεξαρτήτως του αν ήταν λιγότεροι ή περισσότεροι από εκείνους που αργότερα προσαρμόστηκαν, θέλοντας και μη, λόγω των μέτρων καταστολής (τσουχτερών προστίμων, παρεμπόδιση κυκλοφορίας κ.λ.π.) της κοινωνικής ανυπακοής. Λίγοι ή πολλοί, αυτοί οι τελευταίοι, στην συντριπτική τους πλειοψηφία, συνέχισαν να αμφισβητούν την στυγνή αυθαιρεσία και τις κραυγαλέες αντιφάσεις των κυβερνητικών μέτρων, ακόμα και μετά την «συμμόρφωση» τους σε αυτά. Όπως έχουν δείξει τα πειράματα περί της γνωστικής ασυμφωνίας και εξισορρόπησης, η παροχή υλικών κινήτρων ή η απειλή ανωτέρας βίας λειτουργούν στην πραγματικότητα ως «άλλοθι» και επί της ουσίας παρεμποδίζουν την εκ των υστέρων αλλαγή στάσεων και πεποιθήσεων, δηλαδή την εκλογίκευση της υποταγής από τα άτομα που, εξαγοραζόμενα ή εκβιαζόμενα, συμβιβάζονται και συμπεριφέρονται με τρόπο ανακόλουθο προς τις αρχικές πεποιθήσεις τους.
Με άλλα, πιο απλά, λόγια, η κυβέρνηση Μητσοτάκη, με τις πρακτικές μεθόδους της, φροντίζει ώστε να είναι η ίδια που θα σκάψει τον τάφο, στον οποίο θα θαφτεί πολιτικά, κοινωνικά, εκλογικά.
Γιώργος Μάστορας
