Η φιλελεύθερη ιδέα μιας αποκλειστικά συμβατικής κοινωνίας, η εύρυθμη λειτουργία της οποίας στηρίζεται στο σεβασμό των νομικών της κανόνων, καθιστά την κοινωνική αλληλεγγύη συνώνυμη της αποπολιτικοποιημένης, «εθελοντικής», αστικής φιλανθρωπίας και τον κοινωνικό έλεγχο των ατομικών συμπεριφορών κάτι «πιο απόμακρο» από το όποιο συγκεκριμένο «μάτι του γείτονα» (του συμπατριώτη, του συνάδελφου, του συνεργάτη κ.λπ.).
Στις σύγχρονες χαοτικές μητροπόλεις, που κατοικούνται από άτομα αποξενωμένα μεταξύ τους και ανταγωνιστικές μικροομάδες συμφερόντων, η , κρατικώς και αστυνομικώς ασκούμενη, γενικευμένη επιτήρηση της «συμμόρφωσης» των πολιτών, ως δείγμα της υποταγής που οφείλουν οι επιτηρούμενοι στην επιτηρούσα αρχή, αποτελεί την πίσω πλευρά αυτού που μπορούμε να ονομάσουμε ως αναρχοφιλελεύθερο ατομισμό.
Δεν είναι, λοιπόν, καθόλου περίεργο αν σε συνθήκες πολιτικής, πολιτισμικής και οικονομικής παγκοσμιοποίησης, στο όνομα της δημόσιας ασφάλειας ή της δημόσιας υγείας, ο πρώην, κατά φιλελεύθερη φαντασία, δικαιωματούχος «πολίτης του κόσμου», βρίσκεται ως άτομο μπροστά στις αναμενόμενες πολιτικοκοινωνικές συνέπειες της εξατομίκευσής του και ενδεχομένως του φιλελεύθερου ριζοσπαστισμού του: ψυχοπολιτικά ανέστιος, ένθερμος υποστηρικτής των αποϋλοποιημένων διευκολύνσεων στο πεδίο των συναλλαγών, «απομαγευμένος» στο πεδίο των θρησκευτικών και πολιτικών του πεποιθήσεων (αλλά «πιστός» της πολιτικής θρησκείας του «δικαιωματισμού»), εξ’ ορισμού «διαφορετικός», (με την ερμηνεία του να εξυπηρετεί πάντοτε το σύστημα) «ανεκτικός» (δηλαδή δουλικός). Στις πιο ακραία ριζοσπαστικές εκδοχές της, ένα τέτοιο πολιτισμικά αποικιοκρατούμενο, «προοδευτικό» άτομο αισθάνεται πιο «εκσυγχρονισμένο» όταν διατηρεί χαλαρούς-τυπικούς μόνο δεσμούς με την Εθνική Λαϊκή Κοινότητα του και με την πολιτική ιστορία της. Όταν έχει συναισθηματικά και γλωσσικά αποστασιοποιηθεί επαρκώς από τα ήθη, τα έθιμα, τις παραδόσεις, την προφορά ή και την ίδια την γλώσσα του Εθνικού Συνόλου και της Κοινωνίας απ’ την οποία κατάγεται. Όταν με την αφηρημένη νομική εγγραφή του στους «απανταχού δικαιωματούχους» και υπό την εξιδανικευμένη ιδιότητα του κοσμοπολίτη ταυτίζει την παραπάνω αποστασιοποίηση με την ηθική και μορφωτική «πρόοδο» (ή, και με τις μετανεοτερίζουσες ιδεολογίες του καθεστωτικού «αντιρατσισμού»). Όταν έχει εγκαταστήσει τον φιλελεύθερο και ναρκισσευόμενο ατομισμό του στα ιδεολογικά πλαίσια-καλούπια ενός (φαντασιακά και μόνο) ιδεατού ειρηνευμένου κόσμου, με πολλούς αγοραίους ανταγωνισμούς, αλλά χωρίς πραγματικές πολιτικές και κοινωνικές συγκρούσεις-κυρίως δε χωρίς ιστορικά δραστήρια συλλογικά υποκείμενα.
Ένα τέτοιο συγκεκριμένο, μοναχικό άτομο, βρίσκεται σήμερα «ξαφνικά», ενώπιον στερήσεων οργουελικού τύπου. Ο σαστισμένος φιλελεύθερος δικαιωματούχος, για να μην περιθωριοποιηθεί κοινωνικά (π.χ ως «ψεκασμένος» και «συνωμοσιολόγος») ή να μην τιμωρηθεί ως παραβάτης, είναι πλέον ηθικά και νομικά εξαναγκασμένος να αποδεχτεί, άλλοτε με δυσφορία άλλοτε όχι, την περιστολή των πλέον στοιχειωδών ελευθεριών του. Ιδίως εκείνων που ισχύουν μετά την κατάργηση της δουλείας (όπως να αποφασίζει ο ίδιος για τις ιατρικές παρεμβάσεις του σώματός του), ή την κατάργηση αυτονόητων για τον νεότερο δυτικό κόσμο δικαιωμάτων του (να μην κρύβει δημοσίως το πρόσωπο του, να μην βιώνει τον υποχρεωτικό, κατ’ οίκον εγκλεισμό του για πολλούς συνεχόμενους μήνες, ούτε την κατάσταση του κοινωνικού απομονωτισμού σαν να ήταν λεπρός του μεσαίωνα κ.λπ.).
Πόσες ακόμα ανατριχιαστικές σκέψεις μπορούμε να κάνουμε όταν ο σύγχρονος «δημοκρατικός» ολοκληρωτισμός υποσκάπτει τα θεμέλια της Πατρίδας, όταν οι συλλογικές και προσωπικές ελευθερίες μας καταστρατηγούνται «για το καλό μας», όταν ο θεσμός της δικαιοσύνης, χωρίς να κρατά πλέον ούτε τα στοιχειώδη προσχήματα, λειτουργεί όχι με βάση τα αληθινά γεγονότα, αλλά με πολιτικά κριτήρια και την εξυπηρέτηση στενών συντηρητικών συμφερόντων;
Γιώργος Μάστορας
