«Αγαπητέ μου Συμεών,
Δεν υπάρχει μεγαλύτερη χαρά από εκείνην που αισθάνεται ένας σαν βλέπει να μετατρέπονται σε πραγματικότητα τα όνειρα και οι ελπίδες και τα ιδανικά του. Πλάσαμε δυνατά μέσα μας κάποια όνειρα και ζήσαμε με την ελπίδα για μια πραγματοποίησή των και χαιρόμαστε τώρα, γιατί μια όμορφη μοίρα μάς έταξε στρατιώτες για τη νίκη των (...). Ίσως σου φανεί κάπως παράξενο γιατί σου γράφω συνέχεια για τα ίδια πράγματα. Δεν το κάμνω μόνο γιατί τούτα και μόνο έγιναν η ζωή και το βίωμά μας...»
(Απόσπασμα από γράμμα του Κυριάκου Μάτση).
19 Νοεμβρίου 1958. Πενήντα επτά χρόνια από την ηρωική σου θυσία στο Δίκωμο. Εκείνα τα όνειρα τα μεγάλα, που έπλασες κάποτε στη φλογερή ψυχή σου, έγιναν ποίηση, στίχοι ακατάλυτοι μιας μοίρας και μιας πατρίδας που δεν έχει ακόμα ξαποστάσει. Εκείνες οι ιδέες που σφυρηλάτησες μέσα στη συνείδησή σου έγιναν χρέος, σύμβολα πανάρχαια ενός αγώνα που δεν τέλειωσε, που δεν τελειώνει τόσο εύκολα...
Δεν μιλάς τώρα, ή μήπως όχι; Τούτη η εποχή άλλαξε. Κι όμως, κάπου στον χρόνο νιώθουμε επιτακτικά τις δικές σου προσταγές. Τον δικό σου δρόμο. Βαρύς, μα την αλήθεια, τούτος ο καημός. Κι εμείς σαν Έλληνες, μάθαμε από τα παλιά να συμβιβαζόμαστε με το μαρτύριο, την αγωνία, αλλά και την υπερηφάνεια. Και η Ιστορία παραμένει εκεί: Μαραθώνας και Θερμοπύλες, Ρούμελη και Μανιάκι, Δίκωμο και Μαχαιράς, είναι οι συντεταγμένες των γεγονότων.
Το ελληνικό πνεύμα αιώνες τώρα μετουσιώνει το ιδεώδες με τον απόηχο της ιστορίας: Ή ταν ή επί τας! Κάπου στα τετράδιά σου έγραφες: «Θα ριχτώ στον Αγώνα, θα πολεμήσω τίμια και παλληκαρίσια. Θα αγωνιστώ για τον λαό. Τον βλέπω αμόρφωτο και θέλω να τον μορφώσω. Τον βλέπω αδικημένο και θέλω να τον δικαιώσω...». Και ρίχτηκες στον Αγώνα, Κυριάκο Μάτση! Όλη η ζωή σου, όλη η νιότη σου, σπαταλήθηκε ακριβώς πάνω στα ψηφιδωτά των λέξεων που εσύ χάραξες στα δικά σου τετράδια.
Τούτες οι απλές λέξεις, σκορπισμένες πάνω στα χαρτιά των οραματιστών σου, δεν έμειναν μόνο λόγια. Με την πάροδο του χρόνου έπρεπε, πλέον, να υλοποιήσεις αυτά που έμαθες και αυτά που δίδαξες. Έτσι, με λεβεντιά και τόλμη πήρες το όπλο και ακολούθησες τον δρόμο της Λευτεριάς. Για να δικαιώσεις τον λαό σου και τα οράματά σου.
Στις 29 Ιουνίου 1945, με την ευκαιρία της αποφοιτήσεώς σου, είπες τα ακόλουθα λόγια στους συμμαθητές σου: «Αν πραγματικά μια φορά κανείς πεθαίνει, το να πεθαίνει κανείς για την Ελλάδα, θεία είναι η δάφνη... Μην ξεχνάτε πως σήμερα η Ελλάδα δεν είναι τίποτε άλλο παρά νεκροθήκη ημιθέων, όπως την απεκάλεσε ο Λόρδος Βύρων. Μην ξεχνάτε πως είμαστε Έλληνες. Και σαν τέτοιοι, ας σταθούμε στο ύψος της Ιστορίας μας, περήφανοι και αξιοπρεπείς. Ας σταθούμε περήφανοι και εμείς οι υπόδουλοι Κύπριοι γιατί έχουμε αναφαίρετο το δικαίωμα αυτό».
1η Απριλίου 1955. Η ΕΟΚΑ αναλαμβάνει δράση ενάντια στην αγγλική κυριαρχία. Κι εσύ στον αγώνα με όλες σου τις δυνάμεις. Συλλαμβάνεσαι, αλλά δραπετεύεις. Ωστόσο μπροστά στον στρατάρχη Χάρτινγκ, κι απέναντι στην προσβλητική χρηματική προσφορά του, απάντησες: «Ου περί χρημάτων τον αγώνα ποιούμεθα, αλλά περί αρετής».
Βασανίστηκες, μαρτύρησες, κυνηγήθηκες, χωρίς ποτέ να χάσεις τις ελπίδες και τα ιδανικά σου. Αυτά τα ιδανικά που τα κράτησες άξια κι αθάνατα ώς την ύστατη στιγμή σου. Ακόμα και στο τελευταίο σου κρησφύγετο, έγραφες στίχους υμνώντας το χρέος και την ελπίδα. Στις 19 Νοεμβρίου 1958, ύστερα από την επάρατη προδοσία, σε περικύκλωσαν οι Άγγλοι. Έφτασε η ώρα. Σε κάλεσαν να παραδοθείς. Σου είπαν ότι δεν είχες πλέον περιθώρια διαφυγής. Κι εσύ κρυμμένος άκουγες τους ψυχρούς Άγγλους να σε ικετεύουν να καταθέσεις τα όπλα. Ωστόσο, είχες πάρει την απόφασή σου. Διέταξες τους δυο σου συντρόφους να βγουν έξω, ενώ εσύ θα έμενες για την τελική αναμέτρηση. «Μάτση, παραδώσου!», ακούστηκε η φωνή του Άγγλου στρατιωτικού. Μα, αλλοίμονο, ποιος απόγονος του Λεωνίδα παραδινόταν; Ποιος ανδρειωμένος κατέθεσε ποτέ τα ιδανικά του;
«Μολών Λαβέ! Αν θα βγω, θα βγω πυροβολώντας!». Τούτες ήταν οι στερνές σου λέξεις... Οι απάνθρωπες χειροβομβίδες των Άγγλων σε σκότωσαν. Έτσι διάλεξες τον τρόπο του θανάτου σου. Στην κηδεία σου, οι Άγγλοι αφαίρεσαν την ελληνική σημαία από το φέρετρό σου. Ωστόσο, ο ίδιος ο Χάρτινγκ είχε ομολογήσει ότι «μπορεί να αφαιρέσαμε την ελληνική σημαία από το φέρετρο του Μάτση, δεν μπορέσαμε όμως ποτέ να αφαιρέσουμε τη σημαία που είχε μέσα στην καρδιά του...». Έκτοτε, στον αγιασμένο σου τάφο στα φυλακισμένα μνήματα κυματίζει η γαλανόλευκη. Να τη βλέπουμε σήμερα και να συλλογιζόμαστε το χρέος μας.
Τι να γράψει κανείς για τους σύγχρονους καιρούς μας; Ξεκινήσαμε απόστολοι μιας ιδέας και γίναμε ικέτες συμβιβασμών και υποχωρήσεων. Δεχτήκαμε το μεγάλο πλήγμα του 1974. Αναζητήσαμε τη δικαιοσύνη μας μέσα από συμπληγάδες και δρόμους υποχθόνιους. Ύστερα από 41 χρόνια τουρκική κατοχής, ακόμα παλεύουμε για ένα καλύτερο αύριο.
Κι εσύ, με τα κόκκαλά σου βυθισμένα στο χώμα των Κεντρικών Φυλακών, μας κοιτάζεις από ψηλά και μας κρίνεις. Δικαιούσαι, Κυριάκο Μάτση, να μας κρίνεις. Έχεις κάθε δικαίωμα να μας δικάσεις. Εσύ πέθανες με το δάκτυλο στη σκανδάλη. Το όπλο σου, ακόμα και νεκρός, το κρατούσες στην αγκαλιά σου. Ήταν εκείνες οι ελπίδες που έγραφες και δίδασκες σε όλους. Μα πάνω απ’ όλα οι πράξεις που έγιναν ηρωικά κατορθώματα.
Έκτοτε έγινες θρύλος. Έφυγες τόσο νέος, αφού διάλεξες τον τρόπο του θανάτου σου. Το μόνο που ζητάμε από εσένα είναι επιείκεια. Συγχώρεσέ μας, Κυριάκο Μάτση! Η θυσία σου θα σκεπάζει τους επερχόμενους αιώνες αποδεικνύοντας κάθε ημέρα ότι, πράγματι, το να πεθαίνει κανείς για την Ελλάδα και την Ελευθερία, θεία είναι η δάφνη.
