Η πορεία της Χώρας προς τον «ευρωπαϊσμό» της, από τις δεκαετίες του 1960 και ’70 μέχρι σήμερα, δημιούργησε μία άλλη κοινωνική και οικονομική πραγματικότητα, κάτι το οποίο είναι εμφανές σε όλα τα επίπεδα. Ένα ευρύτατο σχέδιο εκσυγχρονισμένου μεταπρατισμού, που ενστερνίστηκαν και προώθησαν τα εγχώρια μεγάλα «τζάκια» μαζί με το πολιτικό σύστημα, άλλαξε σε πολύ σημαντικό βαθμό τον παραγωγικό ιστό της Χώρας, προώθησε την «τριτοποίηση» της οικονομίας (υπηρεσίες και βασικά τουρισμός), έσπρωξε στην αποβιομηχάνιση (έκλεισαν πάρα πολλές βιομηχανικές και βιοτεχνικές επιχειρήσεις), συρρίκνωσε απελπιστικά τον πρωτογενή τομέα (αγροτική οικονομία) και περιθωριοποίησε δραματικά την Ελληνική ύπαιθρο, ερημώνοντας κωμοπόλεις και χωριά.
Οι αλλαγές αυτές οδήγησαν σε μια κοινωνική αναδιάρθρωση: ξεπετάχτηκαν ευρύτατα τα μεσαία στρώματα, που συνδέθηκαν με αυτού του τύπου την ανάπτυξη, όπως «μάνατζερ», CEO, αντιπρόσωποι και πλασιέ μεγάλων επιχειρήσεων, ενώ παραδοσιακά μικροαστικά στρώματα καταστράφηκαν. Η ιδεολογία της «αρπαχτής», του γρήγορου κι εύκολου - ανήθικου κέρδους, και η ευμάρεια που στηρίχτηκε στον δανεισμό (πολιτική που εξογκώθηκε την εποχή του ανδρεοπαπανδρεϊκού ΠΑΣΟΚ), οδήγησαν σε ένα «ντόμινο» κοινωνικής αλαζονείας και ανάλογης συμπεριφοράς.
Ο Σημιτικός «εκσυγχρονισμός» έκανε πολλή δουλειά για τον «εξευρωπαϊσμό» της Χώρας: διέλυσε μια σειρά από υποδομές που υπήρχαν, προώθησε τον νεοφιλελευθερισμό στην οικονομία, δημιούργησε μια «στρατιά» στελεχών – κηφήνων, που μέχρι σήμερα επανδρώνουν, κόμματα, κυβερνήσεις και κρατική δομή, έστησε την κομπίνα του Χρηματιστηρίου, έβαλε την Χώρα στο ευρώ χωρίς να υπάρχουν ευνοϊκοί όροι και προϋποθέσεις, «γκρίζαρε» το Αιγαίο με τα Ίμια και τις συμφωνίες Βαρκελώνης και Ελσίνκι, προώθησε την εξόρμηση επιχειρήσεων και τραπεζών στο Βαλκανικό Ελ Ντοράντο στηριζόμενο σε πήλινα πόδια. Η συνέχεια ήρθε με το «κόλπο» των Olympic Games (και όχι Ολυμπιακών Αγώνων…) του 2004, που μας έκαναν οι μεγάλοι όμιλοι (οι οποίοι κέρδισαν βεβαίως αρκετά δισεκατομμύρια), αλλά υποθήκευσε ακόμη περισσότερο την Ελλάδα.
Η γύμνια του οικονομικού μοντέλου φάνηκε λίγο καιρό αργότερα, με την κρίση του 2008-2010. Η Ελλάδα γνώρισε άλλη μια μεγάλη «χρεοκοπία» στην σύγχρονη ιστορία της. Αλυσοδέθηκε από «δανειστές» με Μνημόνια, ενώ παράλληλα υποθηκεύθηκε όλος ο δημόσιος πλούτος της για 99 χρόνια. Ένα νέο καθεστώς, αποικιακό επί της ουσίας, στήθηκε με την συμμετοχή ολόκληρου του εγχώριου πολιτικού συστήματος και με πολλές παραλλαγές κυβερνήσεων του «δημοκρατικού τόξου». Τώρα, το πολιτικό σύστημα ψεύδεται ασύστολα, όταν διατείνεται ότι αυτή η «μπόρα» πέρασε, όταν ισχυρίζεται ότι η Χώρα βγήκε από τα εθνοκτόνα Μνημόνια, ότι η οικονομία πάει καλά, ότι όλα προχωρούν σε θετική κατεύθυνση και στην «σωστή πλευρά της ιστορίας».
Και όμως, τίποτα από αυτά δεν ισχύει. Και αυτό συμβαίνει διότι:
α) Όταν «χρεοκοπήσαμε» το δημόσιο «χρέος» ήταν 336,8 δισεκατομμύρια ευρώ και αντιστοιχούσε στο 145,5% του ΑΕΠ (στο μεταξύ, το ΑΕΠ της Χώρας έπεσε κατά 25% τα πρώτα χρόνια μετά την «χρεοκοπία». Αυτό ήταν το αποτέλεσμα των μνημονιακών πολιτικών). Τώρα, που δήθεν βγήκαμε από τα Μνημόνια, το δημόσιο «χρέος» είναι 403,4 δισεκατομμύρια ευρώ! Δηλαδή, 180% του ΑΕΠ.
β) Σε αυτά προσθέτουμε πάνω από δύο χρόνια πανδημίας, φωτιές και καταστροφές κάθε καλοκαίρι, διάλυση όλων των υποδομών, καθώς και την σε πλήρη εξέλιξη ιδιωτικοποίηση όλων των δομών υγείας, παιδείας, υπηρεσιών. Η σύγχρονη «χρεοκοπία» της Χώρας δεν έχει αποτιμηθεί ιδεολογικά – πολιτικά στον βαθμό που θα έπρεπε, αλλά ούτε έχουν αποδοθεί ευθύνες για αυτήν (που είναι κραυγαλέα εγκληματικές) σε κυβερνήσεις, κόμματα, πολιτικούς αρχηγούς, θεσμούς δικαιοσύνης και κράτους. Κι αυτό συμβαίνει επειδή όλοι δούλεψαν πυρετωδώς για την συγκάλυψη των ευθυνών, θεσπίζοντας μάλιστα για τον εαυτό τους το περιβόητο «ακαταδίωκτο»…
γ) Το δημογραφικό πρόβλημα, που εντείνεται στην Χώρα μας, έχει τις ρίζες του στο κοινωνικό και οικονομικό μοντέλο που προβλήθηκε – επιβλήθηκε, αποδομώντας αξίες, αρχές και πολιτικές, που θα μπορούσαν να στηρίξουν μια νέα οικογένεια, αποθαρρύνοντας τους νέους να προχωρήσουν την ζωή τους ανεξάρτητα από τους γονείς τους.
δ) Για δύο και παραπάνω δεκαετίες η ανεργία των νέων αποτελεί ένα τεράστιο πρόβλημα, ενώ γενικά η εργασία «απελευθερώνεται», υποβαθμίζεται και «μερικοποιείται», οι μισθοί περιστέλλονται, τα ωράρια και τα δικαιώματα ανήκουν σε άλλες εποχές… Μόλις το 2007 γινόταν λόγος για την «γενιά των 700 ευρώ», έτσι ώστε να δειχτεί πόσο πολύ είχε υποβαθμιστεί η εργασία. Σήμερα, ένας μισθός των 700 ευρώ μοιάζει «προνομιακός» και όχι μόνο για νέους εργαζόμενους… Μέσα στην «χρεοκοπία» και την κρίση πολλά νοικοκυριά τα έβγαλαν πέρα με την σύνταξη του παππού ή της γιαγιάς, ενώ η κατάσταση θα ήταν ακόμη χειρότερη αν δεν υπήρχε οικογενειακή και κοινωνική αλληλεγγύη.
Μέσα σε όλα αυτά, το ερώτημα που τίθεται αναμφισβήτητα είναι αν υπάρχει ελπίδα. Ναι, υπάρχει ελπίδα. Αλλά αυτή βρίσκεται μακριά από την λογική της «ανάθεσης» και την προσμονή από ένα διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα, που αδιαφορεί πλήρως για την κατάσταση και την πορεία, που βρίσκεται ο Τόπος και η Κοινωνία, η Πατρίδα και ο Λαός.
Γιώργος Μάστορας
